Nấm
Khi phát hiện cây bệnh, phải đốn bỏ, đào củ và thu gom toàn bộ đem tiêu huỷ bằng cách phơi khô rồi đốt hoặc ủ kín trong bể xi măng hoặc lót nilon để bào tử nấm bệnh không lây lan ra đất, nước; rắc vôi bột vào hố đã đào gốc để khử trùng đất hoặc đổ trấu vào hố rồi đốt
Sử dụng vôi khử trùng hố sau khi nhổ bỏ cây bị bệnh.
Cây chuối bị nhiễm bệnh thường có hiện tượng vàng từ lá già bên dưới sau đó lan dần lên các lá non. Triệu chứng vàng phát triển từ bìa lá và lan vào hướng gân lá.
Lá bị bệnh thường héo, cuống gãy và lá treo trên thân giả, đôi khi cuống lá cũng bị gãy ở phần giữa phiến lá.
Trên cây bị bệnh, các lá già bị héo khô quanh thân giả, chỉ còn một số lá đọt xanh và mọc thẳng, các lá đọt này có màu xanh nhạt hay hơi vàng hoặc bị méo mó, nhăn nheo, cuối cùng cũng bị héo úa.
Cây bệnh chết nhưng thân không ngã đổ, các bẹ ngoài bị nứt dọc, các chồi con vẫn phát triển từ thân chính nhưng sau đó cũng bị héo rụi. Cắt ngang thân giả bị bệnh sẽ thấy các bó mạch bị đổi màu nâu vàng, cắt ngang thân thật (củ chuối) các mạch có màu đỏ nâu và bốc mùi hôi.
Bệnh héo vàng lá chuối xuất hiện và gây hại tập trung tại vùng chuối trồng từ 3 năm trở lên, các vùng trồng lâu năm thì tỷ lệ cây bị bệnh càng cao. Bệnh có thể phát sinh và gây hại trong bất kỳ giai đoạn sinh trưởng của cây chuối. Bệnh biểu hiện rõ nhất ở giai đoạn cây chuối ra hoa và phát triển quả non.
Bệnh do nấm Fusarium oxysporum f sp. cubensis gây ra.
Nấm có thể sống và tồn tại lâu dài trong củ chuối và các bộ phận khác, lây lan chủ yếu theo cây chuối con và đất có mang mầm bệnh.
Nấm bệnh xâm nhập chủ yếu qua chóp rễ hoặc qua vết thương ở rễ. Sau khi xâm nhập, nấm sẽ phát triển trong mạch mọc làm cho cây bị vàng héo.
Nấm thâm nhập qua vết thương của quả non sau trổ khoảng 30 ngày. Nấm tồn đọng trên vỏ của quả và xuất hiện lốm đốm trứng cuốc khi quả chín. Nấm thường phát sinh phát triển trên vỏ của quả cả năm. Tuy vậy chuối chín vụ đông bị nặng hơn chuối chín vụ hè.
Bệnh phát sinh ở những vườn đã trồng từ quả trở lên, có lá dày, nhiều lá và trồng dày.
* Biện pháp canh tác kỹ thuật
Kiểm soát nguồn giống nghiêm ngặt.
Tăng cường công tác kiểm dịch nội địa đối với các lô vật liệu chuối giống, đặc biệt là việc mua bán, vận chuyển giống từ các địa phương đã xuất hiện bệnh héo vàng lá chuối; nghiêm cấm việc vận chuyển, buôn bán và sử dụng vật liệu chuối giống bị nhiễm nấm gây bệnh héo vàng lá chuối.
Kiểm tra các cơ sở sản xuất giống chuối ở địa phương để phát hiện, tiêu hủy kịp thời các lô giống chuối bị bệnh héo vàng.
Kiểm soát chặt chẽ việc ra vào trang trại trồng chuối; khử trùng giày dép, bánh xe, công cụ canh tác để ngăn ngừa sự xâm nhập của nguồn bệnh vào trang trại trồng chuối.
Những vườn trồng mới nên sử dụng giống chuối khỏe và sạch bệnh (sử dụng giống chuối tiêu nuôi cấy mô sạch bệnh) để trồng. Tuyệt đối không dùng chuối giống từ các vườn bị nhiễm bệnh làm giống.
Những khu vực trồng chuối tiêu bị bệnh nặng nên chuyển sang trồng giống chuối tây; những khu vực trồng chuối tây cũng bị bệnh nặng thì chuyển trồng giống kháng bệnh hoặc giống nhiễm bệnh nhẹ.
Bảo đảm luân canh 2 – 3 năm bằng các loại cây trồng khác không là ký chủ của bệnh.
Nên chọn đất có độ pH hơi kiềm để trồng chuối.
* Biện pháp sinh học
Bón vôi, phân chuồng mục ủ hoai mục cùng với chế phẩm nấm Trichoderma vào các hố trước khi trồng.
* Biện pháp hóa học
Cắt sạch rễ và đất ở gốc cây giống rồi nhúng vào dung dịch booc – đô hoặc các thuốc bảo vệ thực vật có gốc đồng như: Champion 57.6 DP, Norshield 58WP… trong thời gian 10 – 15 phút để diệt trừ nấm bệnh trước khi trồng.
Vào mùa mưa thì phun các thuốc gốc đồng hay Benomyl, macozeb, Zineb, Kocide, Tilt, Score, Anvil…2 – 4 tuần phun 1 lần.
Tưới thuốc vào đất ở các vườn chuối con bằng các loại thuốc như Benomyl, macozeb, Zineb, Kocide, Tilt, Score, Anvil…
