Cần chú ý loại bỏ cây mới chớm nhiễm để cho bệnh không lan rộng thêm.
Nhổ cả rễ những cây bị nhiễm và tiêu hủy ngay. Không vứt cây nhiễm bệnh ngay trong vườn vì các bào tử sẽ xâm nhập vào đất và lại lan truyền vào vườn.
Bệnh sưng rễ
Nấm
Triệu chứng
Bệnh hại chủ yếu ở bộ phận rễ và gốc thân nằm sâu trong đất, tạo ra u sưng nổi cục sần sùi, xuất hiện từng đoạn hoặc kéo dài cả rễ. Các u sưng lúc đầu có màu sắc tương tự như màu rễ cây, bề mặt nhẵn, bên trong ruột trắng và cứng. Sau một thời gian u sưng và rễ chuyển sang màu nâu đen, sau đó thối mục.
Các cây đang phát triển có thể không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào nhưng khi cây già đi, chúng sẽ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng úa lá hoặc vàng lá, héo úa trong những ngày nắng nóng và biểu hiện sự phát triển còi cọc.
Cây bệnh sinh trưởng chậm, cằn cỗi, lá biến màu xanh bạc, có biểu hiện héo vào trưa nắng, sau đó phục hồi vào lúc trời mát, khi bị nặng toàn thân cây héo rũ kể cả khi trời mát, lá chuyển màu nhợt nhạt, héo vàng và chết hoàn toàn.
Bệnh xảy ra ở mọi giai đoạn sinh trưởng của cây, nhưng thời kỳ cây non là giai đoạn nấm dễ xâm nhiễm và phá hoại mạnh nhất.
Nguyên nhân
Nấm gây bệnh Plasmodiophora brassicare Woronin là loại nấm đất ký sinh chuyên tính. Nấm có khả năng tồn tại trong đất rất lâu 6 – 8 năm ngay cả trong trường hợp không có cây ký chủ nhờ hình thành nên Bào tử tĩnh (resting spores), trong môi trường thuận lợi hoặc gặp dịch tiết của rễ cây họ thập tự.
Bào tử tĩnh có vỏ rất dày nên có khả năng chịu đựng nhiệt độ cao, môi trường khô khan. Các phần phình to của rễ chứa vô số các bào tử tĩnh.
Bệnh phát triển thích hợp trong đất chua và có nhiệt độ từ 18 – 25°C.
Bệnh thường gây hại nặng ở nơi đất trũng thấp, thoát nước kém, ẩm độ cao. Nấm phát triển mạnh trong điều kiện đất chua độ pH dưới 7.
Ở đất trung tính và kiềm (pH>7,2), ẩm độ đất thấp bào tử nấm nảy mầm kém hoặc không nảy mầm đồng thời hạn chế sự truyền nhiễm. Tuy nhiên, bệnh chỉ gây hại cây khi mật độ bào tử trong đất đạt trên 104 bào tử/1 gram đất.
Sự lây nhiễm thứ cấp có thể xảy ra do các tác nhân gây bệnh khác như vi khuẩn gây thối nhũn có thể xuất hiện.
Biện pháp phòng ngừa
Thường xuyên vệ sinh vườn trồng, cắt tỉa các lá già vàng úa tiêu hủy.
Luân canh trồng cây rau khác họ thập tự: cà rốt, khoai tây, bó xôi, xà lách, lúa nước…
Bón phân cân đối và hợp lý, tăng cường sử dụng phân hữu cơ sinh học, vi sinh.
Phun chế phẩm có hoạt chất Flusulfamide hay khử trùng đất bằng Methyl Bromide.
Chọn đất vườn ươm không nhiễm bệnh sưng rễ cải bắp và thoát nước tốt. Tốt nhất là sử dụng vườn ươm không trồng cây họ hoa thập tự trong nhiều năm. Biện pháp tích cực nhất là bón vôi thích hợp cho đất vườn ươm trước khi gieo hạt (pH = 7). Đối với ruộng sản xuất phải đảm bảo độ pH của đất ở mức trung tính (pH 7).
Không trồng cây con hiện tượng bị bệnh sưng rễ hoặc những cây trông bất bình thường, chỉ nên trồng những cây con khoẻ. Nếu phát hiện có cây trồng nào có triệu chứng sưng rễ, thì nhiều cây khác chắc chắn đã bị nhiễm, mặc dù triệu chứng có thể chưa biểu hiện ra bên ngoài.
Cần phải làm sạch cỏ dại trong vườn vì có rất nhiều cỏ họ hoa thập tự có thể là ký chủ của bệnh sưng rễ cải bắp và các bệnh hại khác.
Cẩn thận với những vườn bị nhiễm bệnh sưng rễ. Cần chú ý xử lý giày, dép sau khi vào vườn… để không mang mầm bệnh.
Không cho những cây bị bệnh sưng rễ đã nhổ vào hố ủ phân. Khi nhiệt độ trong hố ủ phân không đủ cao (trên 60°C) để giết chết các bào tử.
Không nên dùng những cây bị nhiễm bệnh làm thức ăn chăn nuôi vì các bào tử gây bệnh sưng rễ cải bắp rất bền vững (có thể sống khi qua dạ dày và đường tiêu hoá của súc vật). Kết quả là bào tử sẽ lan truyền thông qua chất thải của vật nuôi.
Dùng đất mới vỡ, chưa từng trồng bắp cải để làm vườn ươm. Nếu hạt giống được gieo ở đất bị nhiễm, chắc chắn sẽ đưa bệnh vào ruộng cùng với cây giống.
Sau khi đã bón đủ vôi, phải sau vài vụ canh tác độ pH mới ổn định và đủ để tiêu diệt bệnh sưng rễ cải bắp.
Phun thuốc bệnh không có hiệu quả đối với loại nấm này. Vì bào tử nấm rất bền vững do có lớp vỏ dày, nấm có thể sống bên trong rễ cây hoặc ở khá sâu trong đất nên các loại thuốc không thể tiếp xúc được.
