Sâu bọ
Bọ xít dài thường xuất hiện và phá hại vào giai đoạn lúa trỗ đến ngậm sữa. Chúng chích hút chỗ tiếp giáp của 2 vỏ trấu để hút sữa làm hạt lép, lửng.
Dùng lưới kéo trên mặt ruộng để bắt bọ xít.
Dùng xác bọ xít giã ra pha với nước xịt trên ruộng để xua đuổi.
Nắm rõ điều kiện phát sinh bọ xít dài (loại bọ xít có mùi hôi nên còn gọi là bọ xít hôi) bà con sẽ dễ dàng áp dụng cách biện pháp phòng trừ. Từ đó hạn chế việc phải sử dụng các loại thuốc trừ bọ xít dài hại lúa.
Nhiệt độ từ 27 – 29°C và ẩm độ từ 80 – 85% thích hợp cho bọ xít. Thường trời có nhiều mây, âm u, ẩm, ít mưa, ít gió thích hợp cho bọ xít phát triển; vì vậy ở đồng bằng sông Cửu Long bọ xít gia tăng mật số vào các tháng 8, 9 trong vụ hè thu, lúc lúa từ trổ đến vào chắc và tiếp tục gia tăng đến cuối vụ đông xuân. Lúc này ruộng không còn lúa, bọ xít di chuyển sang các ký chủ phụ.
Sau khi mưa, trời hửng nắng bọ xít hoạt động mạnh, chúng hoạt động mạnh vào xế chiều hoặc sáng sớm. Cuối vụ mùa, trời mát chúng hoạt động cả trưa và chiều.
Thời tiết nóng ẩm, mưa nhiều thích phát triển. Trà lúa đầu tiên thường bị bọ xít gây hại nặng hơn, đặc biệt những ruộng trỗ muộn.
Bọ xít dài trưởng thành khi hút dịch ở bông lúa non nếu bị khua động thì rơi ngày xuống và lẩn trốn ngay lập tức.
Bọ xít có tính hướng yếu đối với ánh sáng, thường bay vào đèn những đêm có mưa gió, con đực vào bẫy, bả nhiều hơn con cái. Bọ xít cũng ưa mùi hôi, tanh.
Giai đoạn trưởng thành bọ xít dài qua đông ở trên cỏ ven rừng, trong vườn, ruộng có nhiều cỏ, thảm mục, ống tre, nứa trong rừng, rồi chuyển sang lúa chiêm xuân. Sau khi gặt lúa chiêm xuân, bọ xít lại chuyển sang các cây cỏ, lau sậy, mạ, lúa hè thu, lúa mùa.
Bọ xít non mới nở sống tập trung quanh ổ trứng, nhưng chỉ sau 2 – 3 giờ là phân tán lên bông lúa để chích hút nhựa cây và sau 2 – 5 ngày lột các lần thứ nhất.
Bọ xít xuất hiện và phá hại vào giai đoạn lúa trỗ đến ngậm sữa. Chúng chích hút chỗ tiếp giáp của 2 vỏ trấu để hút sữa làm hạt lép, lửng, làm cho hạt bị lép trắng, làm giảm phẩm chất và năng suất (có thể lên đến 50%).
Trứng hình bầu dục, có vết lõm ở giữa, mới đẻ có màu trắng đục, sau chuyển dần màu nâu. Trứng đẻ thành ổ, từ 1 – 2 hàng dọc trên cả 2 mặt lá lúa (từ 10 – 15 quả). Đa số đẻ ở mặt trên và ngoài mép lá, có khi đẻ trên bẹ lá. Trứng nở vào buổi sáng. Một con cái đẻ trung bình từ 250 – 300 trứng, bọ xít trên lúa đẻ khoẻ hơn trên cỏ.
Bọ xít non có hình dáng giống trưởng thành, có màu vàng lục.
Con trưởng thành có màu xanh pha màu vàng nâu, con cái có thân dài hơn con đực. Con cái ở cuối đốt bụng thứ 7 – 8 chẻ đôi thành hai phiến, giữa có một đường xẻ dọc. Con đực cuối đốt bụng tròn tù.
Đặc trưng của bọ xít dài có đầu dài, hai phiến của cạnh đầu nhô ra trước như dạng ngón tay. Mát kép hình bán cầu, màu nâu đậm. Râu đầu có 4 đốt, đốt râu thứ nhất dài hơn đốt râu thứ hai theo tỉ lệ 3:2, đốt râu thứ hai dài hơn độ dài đầu mảnh lưng ngực trước. Mảnh lưng ngực trước phía trước hẹp hơn phía sau. Phần da cánh phía mép trước màu lục, các phần khác màu nâu hạt chè, phần màng của cánh màu nâu đậm. Cuối ngọn và gốc đốt chày chân sau màu đen
Vòng đời bọ xít hôi từ 31,5 – 37 ngày. Trứng 6 – 8 ngày, ấu trùng: 17 – 22 ngày, giai đoạn trưởng thành: 7 – 8 ngày.
Hy vọng những thông tin chi tiết từ bài viết sẽ hỗ trợ bà con tích cực áp dụng các biện pháp phòng ngừa bọ xít hại lúa thay vì phải sử dụng thuốc hóa học diệt bọ xít. Bà con chỉ nên dùng thuốc hóa học khi các biện pháp khác không còn hiệu quả và phải sử dụng thuốc đúng hướng dẫn trên bao bì.
