Hạn chế sử dụng thuốc hóa học, nếu cần thiết chỉ nên sử dụng các thuốc ít độc, có phổ tác động hẹp, ít ảnh hưởng đến thiên địch.
Điều tra rầy xanh để có biện pháp phòng chống kịp thời.
Rầy xanh
Sâu bọ
Triệu chứng
Rầy chích hút nhựa theo gân lá non gây nên những nốt chấm đỏ như kim châm làm cho những mầm lá non cong keo lại, lá chuyển màu hơi vàng, rìa lá bị cháy.
Mật số rầy cao sẽ làm cháy lá, cây suy yếu không phát triển, rụng hoa và trái non.
Lá bị hại nhẹ có màu hồng tím, ở vụ Xuân khi búp chè có màu vàng tím hồng, là lúc này rầy non đang phát triển nhiều.
Khi bị hại nặng đọt non bị cong, gặp thời tiết khô nóng các lá non bị hại khô dần từ đầu,mép lá trở vào và có thể khô tới ½ diện tích lá.
Rầy xanh còn là đối tượng trung gian truyền bệnh khảm virus cho cây.
Nhận biết sâu hại
Trưởng thành: Thân dài từ 2,5 – 4,0mm, màu xanh lá mạ. Đầu hơi hình tam giác, chính giữa đỉnh đầu có đường vân trắng, và hai bên có chấm đen nhỏ. Cánh trong mờ, màu xanh lục, xếp úp hình mái nhà.
Trứng: Có hình hơi cong dạng quả chuối, dài khoảng 0,8 mm. Trứng mới đẻ màu trắng sữa, sắp nở có màu lục nhạt hay hơi nâu. Rầy trưởng thành đẻ trứng rải rác vào mô non cọng búp và gân chính của lá chè. Một búp chè thường có từ 2 – 3 trứng, có khi 6 – 8 trứng.
Rầy non: Rầy xanh non có 5 tuổi, tuy chưa có cánh nhưng gần giống trưởng thành. Rầy mới nở màu trắng trong suốt, dài 1 mm. Rầy càng lớn chuyển dần sang màu xanh. Cuối tuổi 5 cơ thể dài 2 mm.
Rầy non thường ẩn náu mặt sau các lá búp. Từ tuổi 3 trở lên hoạt động nhanh nhẹn hơn có thể bò và nhảy. Khi bị khua động nhẹ có thể ven theo cuống cọng búp chè bò xuống dưới.
Vòng đời rầy xanh từ 12 – 30 ngày (tùy nhiệt độ môi trường). Trong đó: Trưởng thành 12-21 ngày, trứng 5 – 8 ngày, rầy non 9 – 11 ngày (mùa Xuân), 7 – 8 ngày (mùa Hè), 14 – 16 ngày (mùa Đông).
Mỗi năm rầy có thể phát sinh khoảng 10 – 14 lứa.
Nguyên nhân
Nhiệt độ thích hợp của rầy xanh từ 23 – 27°C.
Rầy trưởng thành sợ ánh sáng trực xạ, cho nên phần nhiều rầy sống tập trung ở mặt dưới lá nên khó phát hiện, rầy có xu tính với ánh sáng đèn yếu và có đặc tính bò ngang.
Hàng năm rầy thường phát sinh gây hại vào hai thời vụ chính: tháng 3 – 5 và tháng 10 – 11.
Trời mưa to, thời gian mưa kéo dài hoặc khô hạn không có lợi cho sự phát triển của rầy.
Điều kiện thuận lợi cho rầy gây hại và sinh sôi nảy nở là lúc thời tiết chuyển từ lạnh sang nóng hoặc nắng mưa xen kẽ.
Biện pháp phòng ngừa
* Biện pháp canh tác kỹ thuật
Tiêu huỷ triệt để tàn dư cây trồng, tưới đủ ẩm cho ruộng trồng.
Chăm sóc cây trồng khỏe mạnh (trồng mật độ vừa phải, bón phân cân đối…) giữ ruộng sạch cỏ, tránh trồng xen hoặc xung quanh ruộng các cây ký chủ của rầy xanh.
Đốn, hái chè đúng kỹ thuật, đúng thời điểm tránh búp chè ra đúng thời điểm rầy rộ. Thu hái búp chè khi rầy rộ để hạn chế trứng rầy.
Hái thường xuyên (hái san trật) khi búp chè đạt tiêu chuẩn sẽ làm giảm đi các vị trí phù hợp cho rầy đẻ trứng và các búp chè hái sẽ mang nhiều trứng rầy chưa kịp nở từ nương chè.
Trồng các cây che bóng cho nương chè sẽ làm tăng độ ẩm cho gốc chè, cung cấp nơi cư trú cho các loại thiên địch… sẽ góp phần làm giảm tác hại của rầy xanh trên nương chè.
Người trồng chè phải thường xuyên kiểm tra nương chè để phát hiện, đánh giá để có các quyết định kịp thời.
* Biện pháp sinh học
Bảo vệ các loài thiên địch trên đồng, ruộng, nương: Các loài bọ cánh cứng, các loài nhện ăn thịt, một số loài chuồn chuồn ăn rầy xanh non và trưởng thành, một số loài ong ký sinh trứng rầy.
Nghiên cứu áp dụng việc nuôi lượng lớn một số loài bắt mồi ăn thịt (bọ rùa, kiến ba khoang (Paederus fuscipes Cur.), nhện nhỏ Amblyseius.sp.,…) và thả vào hệ sinh thái cây chè.
