Đậu tương hay còn gọi là đậu nành là loại cây được canh tác phổ biến, đem lại giá trị kinh tế cao. Đậu nành có thể sử dụng làm thực phẩm cho người và thức ăn chăn nuôi. Ngoài ra đậu nành còn có thể làm phân bón hữu cơ rất tốt cho đất. Hãy cùng mobiAgri đi tìm hiểu cách trồng đậu nành ngay trong bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
Tìm hiểu về cây đậu nành
Cây đậu tương còn được gọi là đậu nành hoặc đại đậu, có tên khoa học là Glycine max – thuộc họ Đậu (Fabaceae) và là một loại cây leo.
Loại cây này mang lại hiệu quả kinh tế cao và dễ trồng, chủ yếu được sử dụng làm thực phẩm cho con người và động vật. Nó là cây trồng phổ biến ở các vùng đất nhiệt đới và có nguồn gốc từ Đông Á. Cây đậu tương thường bắt đầu ra hoa vào tháng 6 và 7, và cho quả từ tháng 7 đến tháng 9.
- Thân cây: Cây đậu tương là một cây thảo, có thân màu xanh hoặc tím, cao từ 50cm đến 150cm.
- Rễ: Rễ của cây đậu tương có các nốt sần giúp hấp thụ chất đạm. Đây là loại rễ cọc.
- Lá: Lá của cây đậu tương thay đổi theo từng giai đoạn phát triển. Ban đầu là lá mầm, sau đó là lá đơn, và cuối cùng là lá kép.
- Hoa: Hoa mọc thành từng chùm, mỗi chùm có từ 7 đến 8 bông hoa. Hoa của cây đậu tương thuộc loại hoa cánh bướm và có màu tím và trắng.
Quả: Mỗi chùm hoa chứa từ 2 đến 20 quả, trung bình có khoảng 400 quả trên mỗi cây. Quả đậu tương có màu sắc đa dạng như nâu, đen, xanh hoặc vàng. Chúng có lông tơ mỏng và mọc thành từng cụm từ 2 đến 5 quả.
Hạt: Hạt đậu tương là phần chính để chế biến thành thức ăn. Hạt có hình dạng đa dạng như hình tròn, bầu dục và có màu vàng, xanh hoặc xanh đen. Mỗi quả đậu thường chứa từ 2 đến 4 hạt.
Cây đậu tương là một cây thực phẩm với hiệu quả kinh tế cao và dễ trồng. Các sản phẩm từ cây đậu tương có sự đa dạng phong phú, từ việc sử dụng hạt thô trực tiếp đến chế biến thành đậu phụ, ép thành dầu đậu nành, nước tương, làm bánh kẹo, sữa đậu nành, okara và nhiều loại sản phẩm khác. Điều này đáp ứng nhu cầu về protein trong khẩu phần ăn hàng ngày của con người và gia súc.
Chuẩn bị trước khi trồng đậu nành
Thời vụ trồng đậu nành
Ở miền Bắc, việc trồng đậu tương được phân thành ba vụ chính: đông xuân, xuân hè và hè thu, phù hợp với khí hậu bốn mùa của khu vực này.
Vụ đông xuân: người dân gieo giống đậu tương từ tháng 11-12 theo lịch dương và thu hoạch vào tháng 2-3 theo lịch dương hàng năm.
Vụ xuân hè: Trong vụ này, bà con gieo giống đậu tương vào khoảng thời gian từ tháng 2-3 theo lịch dương và thu hoạch vào tháng 5-6 theo lịch dương.
Vụ hè thu: Vụ này thường diễn ra từ tháng 4-5 theo lịch dương cho đến tháng 7-8 theo lịch dương, khi người dân gieo giống đậu tương và thu hoạch.
Tuy nhiên, ở miền Nam, bất kể thời điểm nào trong năm, người dân có thể trồng đậu tương miễn là đảm bảo cung cấp đủ nước tưới cho cây trồng này.
Đất trồng đậu nành
Đậu tương có khả năng thích nghi với nhiều loại đất khác nhau, bao gồm đất cát, đất thịt nhẹ và thậm chí đất sét. Tuy nhiên, để đạt hiệu suất tốt nhất trong việc sinh trưởng và phát triển, trồng đậu tương nên được thực hiện trên các loại đất cồn, đất phù sa ven sông hoặc đất rẫy có mức độ pH dao động từ 5,5 đến 6,5.
Dụng cụ trồng đậu nành
Cây đậu nành có thể trồng trực tiếp ở đất nương, đất ruộng, đất vườn với diện tích lớn. Tuy nhiên trước khi gieo trồng đậu nành nên tiến hành xử lý đất, cày bừa phơi ải, sau đó bón thêm các loại phân bón hữu cơ. Ngoài ra bạn cũng có thể trồng đậu nành với diện tích nhỏ trong thùng xốp, chậu trồng cây, bao xi măng,… tuy nhiên cần đục lỗ thoát nước đáy các vật dụng trồng.
Chọn giống trồng
Hiện nay trên thị trường có rất nhiều giống đậu nành như: ĐT 2006, ĐT 2000, HN 203,… phụ thuộc vào điều kiện thổ nhưỡng mỗi vùng mà lựa chọn những giống đậu nành phù hợp. Mỗi giống đậu nành đều có thời gian thu hoạch, chiều cao của cây, năng suất/ha khác nhau. Trước khi đem gieo trồng nên ngâm trong nước ấm để lọc bỏ những hạt hỏng, kích thích khả năng nảy mầm.
Cách trồng cây đậu nành
Phương pháp gieo đậu tương có thể được thực hiện theo các cách sau:
- Gieo vãi: Phương pháp này thích hợp cho ruộng cao. Lượng giống sử dụng khoảng 80-90 kg/ha. Trước khi gieo, đất cần đủ ẩm và có rãnh thoát nước theo luống hoặc theo băng. Hạt đậu được chia thành từng luống hoặc băng để gieo đều. Sau khi gieo, cần phủ hạt và kiểm tra kỹ việc thoát nước cho ruộng. Đối với mỗi héc-ta ruộng, có thể chọn một khoảng ruộng an toàn và gieo thêm với mật độ dày hơn, khoảng 150-200 m2 để tăng hiệu suất. Thời gian tỉa dặm sau khi gieo khoảng từ 5-7 ngày.
- Gieo theo luống không làm đất: Đầu tiên, cần gặt gọn rạ sát gốc, sau đó tạo rãnh thoát nước bằng cày, cuốc hoặc các rãnh cách nhau 1,5 m (tương đương với bề ngang luống). Tiếp theo, tạo rạch ngang luống sâu 3-5 cm, với khoảng cách 30-35 cm giữa các hàng. Gieo hạt theo hàng, với khoảng cách 3-5 cm giữa các hạt.
- Gieo theo luống được làm đất: Phương pháp này yêu cầu lên luống rộng 1,2 m và tạo rãnh rộng 30-40 cm, sâu 20-25 cm. Sử dụng cuốc để tạo rạch ngang sâu 2-3 cm, với khoảng cách 30 cm giữa các rạch. Tiến hành tra hạt vào các hốc, mỗi hốc chứa 2-3 hạt, với khoảng cách 7-12 cm giữa các hốc.
- Gieo theo gốc rạ: Sau khi thu hoạch lúa xong, tạo rãnh thoát nước như trong trường hợp gieo vãi. Sử dụng tay để gạt nghiêng gốc rạ và tra mỗi gốc rạ 2 hạt vào kẽ tiếp xúc giữa đất và gốc rạ, nhưng không được tra vào giữa gốc rạ để đảm bảo hạt đậu có đủ ẩm để nảy mầm. Nếu có hai hàng lúa, thì gieo 1 hàng đậu tương.
Chế độ chăm sóc cây đậu nành
Diệt trừ cỏ dại
Sau khi cây đậu tương nảy mầm và có 1-2 lá thật, bà con cần kiểm tra ruộng và nhổ nhẹ nhàng các cây cỏ nhỏ mọc xung quanh bằng tay. Đồng thời, cần tỉa bỏ các cây đậu yếu và bị sâu bệnh, chỉ để lại mỗi khóm 1-2 cây đậu khỏe mạnh.
Bón phân cho cây đậu nành
Để đạt năng suất cao trong trồng đậu tương, bà con cần chú ý bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cây. Sử dụng phân hữu cơ hoặc phân hữu cơ vi sinh để bón cho đậu tương. Đồng thời, cần cân đối lượng phân N-P-K và canxi.
Khi bón phân hữu cơ, phân lân và vôi bột, cần trộn đều, ủ trong vài ngày trước khi bón cho cây để tăng hiệu quả sử dụng phân. Có thể phun bón lá kết hợp với chế phẩm tăng ra hoa và đậu quả. Phun bón lá được thực hiện 2 lần trước và trong thời gian cây ra hoa, sau đó phun lại cứ 7 ngày một lần.
Agriseeds-Mg, Atonik 1.8 DD, Grow more, thuốc đậu quả Bo TRS108,… là các loại phân bón lá và chế phẩm đậu quả, được khuyến khích sử dụng bón cho cây.
Phòng trừ sâu bệnh
Để đạt năng suất cao trong trồng đậu tương, bà con cần kết hợp kỹ thuật trồng đúng cách với biện pháp phòng trừ sâu bệnh hiệu quả. Khi bón phân thúc, cần kết hợp xới xáo cỏ nhằm tạo độ thoáng khí và giúp vi khuẩn nốt sần hoạt động tốt để đậu tương phân cành sớm. Trong trường hợp trời có mưa rào, sau mưa cần xáo phá váng ngay để tạo môi trường thuận lợi cho bộ rễ phát triển.
Giai đoạn cây con phát triển đến khi phân cành, cần theo dõi sự xuất hiện của các loại sâu bệnh như: Sâu xám, bệnh lở cổ rễ, dòi đục thân,… Ngoài ra, bà con cũng cần theo dõi và phòng trừ các bệnh và sâu hại khác như bệnh lở lá, nấm mốc, vi khuẩn và sâu nhện. Sử dụng các phương pháp phòng trừ và điều trị phù hợp, bao gồm việc chọn giống cây kháng bệnh, kiểm soát môi trường trồng, tuân thủ quy trình vệ sinh cây trồng và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn.
Để đạt được hiệu quả tốt nhất trong việc phòng trừ sâu bệnh, bà con cũng nên thường xuyên theo dõi tình trạng cây, kiểm tra và báo cáo sớm khi phát hiện dấu hiệu bất thường.
Tiến hành thu hoạch đậu nành
Có thể thu hoạch đậu nành vào 2 thời điểm khác nhau. Lúc quả còn xanh, hái để luộc hoặc sấy khô hạt làm thực phẩm. Thu hoạch hạt già khi cây già héo lá, lúc này hạt đậu nành chuyển sang màu vàng, cứng. Có thể sử dụng hạt đậu nành già để ép lấy tinh dầu hoặc nấu ăn, làm thực phẩm,… Có thể sử dụng đậu nành làm loại phân bón hữu cơ rát hữu hiệu, tốt cho đất, an toàn.
Khi áp dụng cách trồng, cùng chế độ chăm sóc tốt sẽ giúp người trồng đậu nành thu lại năng suất, chất lượng cao. Tuy nhiên cách trồng mobiAgri giới thiệu trong bài viết có thể khác thực tiễn, dựa trên kinh nghiệm và cách trồng của mỗi địa phương.
