Măng là thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn người Việt, có thể chế biến thành nhiều món ngon hấp dẫn. Hiện nay nghề trồng tre lấy măng ở một số vùng đã khá phát triển, đem lại nguồn thu nhập cao, ổn định đời sống của người dân. Nếu bạn đang có dự định trồng tre lấy măng, hãy tham khảo kỹ thuật trồng bởi mobiAgri ngay dưới bài viết này nhé!
Nội dung bài viết
Ý nghĩa của việc trồng tre lấy măng
Trồng tre lấy măng không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng cuộc sống của cộng đồng. Việc trồng tre lấy măng cung cấp nguồn nguyên liệu phục vụ cho nhu cầu vật liệu xây dựng và công nghiệp khác. Đồng thời, trồng tre lấy măng giúp duy trì và tái tạo các khu rừng, giảm sự suy thoái đất đai và xử lý khí thải carbon dioxide. Ngoài ra, măng cũng có giá trị dinh dưỡng cao và là một nguồn thực phẩm tự nhiên quan trọng, đóng vai trò trong việc nâng cao sức khỏe và dinh dưỡng cho con người.
Trồng tre lấy măng là một quá trình kỹ thuật, từ việc chuẩn bị đất, chọn giống, chăm sóc cây trồng cho đến thu hoạch măng đòi hỏi sự kiên nhẫn và kiến thức về nông nghiệp.
Những giống tre được trồng lấy măng
Tre Tàu
Cây Tre Tàu, hay còn được gọi là Ma trúc, đã được trồng và kinh doanh măng từ lâu tại miền Đông Nam Bộ, đặc biệt là ở Đồng Nai và Bình Phước.
Cây Tre Tàu phù hợp với khí hậu Việt Nam và có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau. Với cấu trúc nhẹ và khả năng thoát nước tốt, cây có thể phát triển tốt trên đất có độ sâu từ 60cm trở lên. Tre Tàu dễ trồng và sinh trưởng nhanh, lá cây rộng. Mỗi cây cho nhiều măng, với năng suất trung bình là 15 tấn/ha/năm, và cân nặng của mỗi măng dao động từ 1,2 đến 2kg.
Tre Mạnh Tông
Cây Tre Mạnh Tông là một giống tre được nhập khẩu từ Đài Loan và được trồng ở các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, và Bình Phước. Nó cũng phổ biến ở các tỉnh miền Đông và một số tỉnh ở miền Tây Nam Bộ. Cây có hệ thống rễ phát triển tốt, măng to, có giá trị ẩm thực cao và có thể xuất khẩu. Năng suất trung bình của măng đạt 10 tấn/ha/năm.
Tre Bát Độ
Cây Tre Bát Độ có nguồn gốc từ Trung Quốc và được du nhập vào Việt Nam để trồng măng. Măng của cây này to, vỏ mỏng, thịt măng dày màu trắng ngà và có hương vị ngon. Tre Bát Độ có giá trị dinh dưỡng cao, vị ngọt, giòn, không cần nấu kỹ như các loại măng khác. Năng suất đạt 30 tấn/ha/năm, với đường kính gốc măng đôi khi đạt 30cm và trọng lượng của mỗi măng từ 5 đến 8kg. Măng Tre Bát Độ có chất lượng cao và có thể xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới.
Tre Lục Trúc
Cây Tre Lục Trúc, còn được gọi là Tre Đài Loan hoặc tre ngọt, đã được nhập khẩu từ Đài Loan và trồng tại một số tỉnh miền Bắc và các tỉnh phía Nam. Đây là loại tre chuyên lấy măng, dễ trồng và rất phù hợp với khí hậu nhiệt đới ẩm. Măng của cây Tre Lục Trúc có chất lượng cao và hương vị thơm ngon.
Chọn giống trồng
Trong quá trình nhân giống cây tre, có nhiều phương pháp như nhân giống từ thân ngầm, thân khí sinh, hom gốc, hom cành và trồng bằng hạt. Khi lựa chọn cây giống, cần chọn những bụi tre khỏe mạnh, không bị sâu bệnh và chưa ra hoa.
Nhân giống bằng hom gốc
Đối với phương pháp nhân giống bằng hom gốc, ta sử dụng một phần thân khí sinh của cây tre có tuổi khoảng 7-8 tháng. Phần thân khí đạt tiêu chuẩn có từ 3 lóng, độ dài từ 80-100cm, đường kính đạt 7cm trở lên.Thân ngầm phải có chồi mầm không bị dập nát hay thối. Đem phần thân ngầm này đi ươm ở vườn ươm trong khoảng 3-4 tháng trước khi đem trồng. Việc ươm cây tre bằng hom gốc sẽ tạo ra cây có tỷ lệ sống cao khi trồng thành rừng.
Nhân giống bằng hom thân
Phương pháp nhân giống bằng hom thân đòi hỏi cây tre 7-8 tháng tuổi. Cành gốc của cây được đục lỗ theo hướng thẳng góc với cành và đặt trong các luống tại vườn ươm. Lấp đất vừa đủ kín quanh thân cây tre và đổ nước vào các lóng tre cho đầy. Vườn ươm cần có giàn che mát 70-80% và tưới nước thường xuyên. Sau 1 tháng, giàn che được gỡ bỏ và cây được nuôi trong vườn ươm khoảng 3 tháng. Khi cây phát triển ra cành mới và rễ thứ cấp, cây được cắt và mang đi trồng.
Nhân giống bằng hom cành
Trong phương pháp nhân giống bằng hom cành, cây tre 7-8 tháng tuổi được chọn. Cành được chọn phải có gốc có đường kính lớn hơn 0,8cm và đã có rễ phát triển tốt. Gốc cành được cưa theo hướng từ dưới lên trên, sâu khoảng một nửa đường kính của gốc cành. Cành được cắt ngắn lại chỉ còn 2-3 lóng lá. Sau đó, giá thể được trộn với rơm hoặc xơ dừa, đất và chất kích thích ra rễ IBA hoặc NAA với nồng độ 100ppm. Giá thể được bọc chặt bằng bao nilon đục lỗ và đặt vào gốc cành. Sau khoảng 20-30 ngày, kiểm tra xem cành nào đã phát triển rễ mới, sau đó cắt cành đó và đặt vào bầu đất. Bầu đất được đặt trong các luống có mái che mát 70-80% và được tưới nước đều đặn. Sau 1 tháng, các giàn che dần dần được loại bỏ và cây được tiếp tục nuôi trong vườn ươm khoảng 3 tháng. Khi cây đã có nhiều rễ và ra cành lá mới, cây có thể được mang đi trồng.
Tuy nhiên, khi chọn phương pháp nhân giống và cây giống, cần tuân thủ các tiêu chuẩn. Cây giống được lựa chọn nên không quá non hoặc quá già, tuổi khoảng 7-8 tháng. Thường, hom giống được lấy từ tháng 1-2 trong mùa khô để ươm. Quan trọng nhất là chọn những cây tre phát triển tốt, không có sâu bệnh và chưa ra hoa.
Nhờ các phương pháp nhân giống này, ta có thể tạo ra những cây tre giống có chất lượng tốt và phát triển tốt. Qua đó, việc trồng cây tre trở nên dễ dàng và hiệu quả, góp phần vào việc bảo vệ và phát triển nguồn tài nguyên tre quý giá của chúng ta.
Chuẩn bị trước khi trồng tre lấy măng
Thời vụ trồng
Việc trồng tre đúng vào thời vụ rất quan trọng để đảm bảo tỷ lệ sống sót cao cho cây. Ở miền Đông Nam Bộ, thời vụ trồng thường nằm vào khoảng tháng 6 và tháng 7, khi đất đã có độ ẩm đủ. Tuy nhiên, nếu trồng quá sớm, ta cần chú ý đến việc cung cấp nước tưới cho cây.
Chuẩn bị đất trồng
Trước khi trồng, cần chuẩn bị đất một cách cẩn thận. Đối với những loại đất nghèo dinh dưỡng, ta nên trồng các cây thuộc họ đậu. Để cải thiện chất lượng đất, ta có thể thêm một lớp mùn hữu cơ vào đất trước khi trồng tre trúc. Đầu tiên, ta có thể đào rãnh dài khoảng 2m và sâu 60cm, theo đường đồng mức. Cần bố trí hình nanh sấu (so le) để ngăn chặn sự xói mòn của đất.
Trong trường hợp không thể đào rãnh, ta có thể đào hố với kích thước 60 x 60 x 60cm. Trước khi trồng, ta nên bón lót cho mỗi hố tối thiểu từ 10 đến 15kg phân chuồng hoai mục (hoặc 5-6kg phân hữu cơ vi sinh) cộng với 0,6kg phân NPK. Điều này giúp cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cây trong quá trình phát triển sau này.
Cách trồng tre lấy măng đơn giản
Sau khi cây giống được xuất vườn, việc trồng ngay trong ngày là rất quan trọng. Mật độ trồng thích hợp khoảng từ 330 đến 400 cây trên mỗi hecta, tuỳ thuộc vào loại cây tre (trồng theo cự ly 5 x 6m hoặc 5 x 5m). Đối với tre Lục Trúc, có thể trồng mật độ dày hơn, từ 500 cây trên mỗi hecta (5m x 4m). Khi trồng cây tre, cần sử dụng cuốc để trộn đều hỗn hợp phân với đất để đảm bảo phân bón được phân bố đồng đều.
Sau đó, đặt cây giống vào hố và sử dụng đất nhỏ mịn để lấp đầy hố và nén chặt phần gốc của cây. Sau khi trồng xong, cần tưới nước đầy đủ để đảm bảo rễ cây tiếp xúc tốt với đất và hỗ trợ sự tăng trưởng của cây. Để ngăn cỏ dại phát triển trong mùa mưa, có thể sử dụng một lớp rơm rạ bao quanh gốc cây có độ dày khoảng 10 x 20cm.
Để đảm bảo cây tre trúc phát triển tốt, cần duy trì độ ẩm đủ trong mùa khô. Việc giữ ẩm cho đất sẽ giúp cây tre phát triển mạnh mẽ và đạt năng suất tốt.
Chăm sóc cây tre sau trồng
Làm sạch vườn tre
Hằng năm, vườn tre cần được chăm sóc ba lần, vào đầu, giữa và cuối mùa mưa. Để thực hiện công việc này, sử dụng các phương tiện cơ giới như máy cày và máy kéo được trang bị giàn phát cỏ để giữ vườn sạch. Đồng thời, việc phòng chống cháy cho vườn tre cũng là một vấn đề quan trọng cần được chú trọng hàng năm. Trong mùa măng mọc, chú ý không cho gia súc vào vườn sẽ làm gãy, hỏng măng non.
Để tăng dinh dưỡng cho đất, có thể trồng xen canh các loại cây lương thực và thực phẩm. Đặc biệt, cây họ đậu và các loại cây ưa bóng là những lựa chọn phù hợp để xen canh với cây tre. Việc trồng xen canh này giúp cung cấp thêm dinh dưỡng cho đất và tận dụng tối đa diện tích vườn trồng.
Bón phân
Hàng năm, việc bón phân được thực hiện hai lần, một lần trước khi măng bắt đầu mọc trong vòng một tháng và một lần sau khi thu hoạch măng để cây phục hồi sức nhanh chóng. Sử dụng khoảng 15-20kg phân chuồng hoai (hoặc 10kg phân hữu cơ vi sinh) và bổ sung thêm khoảng 1kg phân NPK cho mỗi bụi tre trong thời kỳ kinh doanh. Phân chuồng là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho cây tre và giúp tạo ra măng sạch.
Cách bón phân: Đào rãnh nhỏ xung quanh gốc tre, cách khoảng 0,5m, sau đó rải phân và lấp đất kín lại. Nếu có thể, tưới nước cho cây trong mùa khô sẽ giúp cây phát triển tốt hơn. Cây tre cũng có khả năng ra măng trái vụ, và măng trái vụ có giá bán cao hơn nhiều so với măng chính vụ.
Sâu bệnh hại
Dù sâu bệnh hại trên cây tre là rất ít, nhưng vẫn có một số loại gây hại như:
- Bệnh thối thân (cây măng)
- Sâu cuốn lá (gây hại cho lá)
- Bệnh sọc tím (gây hại cho măng cây luồng)
- Ruồi xanh (gây hại cho lá)
- Bệnh khô héo (gây hại trên măng)
- Bệnh vàng sọc (gây hại trên lá)
- Sâu vòi voi (gây hại cho măng)
- Châu chấu (phá hại cành non)
Sau khi hoàn thành một chu kỳ sinh trưởng, cây tre sẽ ra hoa rồi chết (gọi là khuy). Thời gian của chu kỳ này tùy thuộc vào loại cây tre và có thể kéo dài từ 30-50 năm hoặc lâu hơn. Ngoại tác như đất đai và khí hậu cũng ảnh hưởng đến quá trình ra hoa của tre. Con người cũng có ảnh hưởng đến quá trình này.
Tiến hành thu hoạch măng
Sau 3 năm trồng và chăm sóc, cây tre sẽ bắt đầu cho ra măng với năng suất ổn định theo từng năm. Trong quá trình khai thác măng, nếu gặp gốc măng có thân ngầm nằm trên mặt đất, cần phải đào bỏ ngay. Đối với những loại tre mọc theo kiểu đơn trục hay còn gọi là mọc tản như cây trúc cần câu, cây vầu, cây trúc sào, tre giang.
Khi thu hoạch măng thông thường, người ta quan sát những vết nứt trên mặt đất để xác định vị trí có măng. Sử dụng một cái thuổng đặc biệt để đào lấy phần măng củ. Măng củ là chồi mới mọc ra từ thân ngầm của cây. Măng có chất lượng tốt khi vẫn nằm trong đất, do đó trước mùa măng, nên bọc một lớp rơm rạ dày 20-30 cm quanh gốc tre để bảo vệ.
Như vậy bạn đã cùng mobiAgri đi tìm hiểu cách trồng tre lấy măng đơn giản nhất. Chúc bạn áp dụng kiến thức vào thực tiễn trồng măng thành công.
