Mùa đông sương muối là một hiện tượng thời tiết có khả năng gây thiệt hại nghiêm trọng cho cây trồng. Khi nhiệt độ giảm xuống mức quá thấp, sương muối hình thành trên bề mặt lá và thân cây, có thể làm cây bị tổn thương, giảm năng suất, thậm chí gây chết cây. Để bảo vệ nguồn lương thực và thu nhập của nông dân, việc hiểu biết rõ về tác hại của sương muối và áp dụng các biện pháp phòng tránh kịp thời là vô cùng cần thiết để bảo vệ mùa màng.
Nội dung bài viết
Sương muối là gì?
Sương muối là một hiện tượng thời tiết xảy ra khi hơi nước trong không khí đóng băng trực tiếp trên các bề mặt như lá cây, hoa, cỏ và vật dụng ngoài trời. Hiện tượng này thường xuất hiện khi nhiệt độ bề mặt giảm xuống dưới điểm đóng băng 0°C trong điều kiện trời quang, gió nhẹ.
Sương muối xuất hiện khi nào?
Sương muối thường xuất hiện vào ban đêm khi nhiệt độ đột ngột giảm sâu, đặc biệt là vào mùa đông và đầu xuân. Các khu vực như vùng núi Tây Bắc (Sapa, Mộc Châu) hay Tây Nguyên (Đà Lạt), Lạng Sơn (Mẫu Sơn) dễ chịu ảnh hưởng hơn do sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm. Khi nhiệt độ xuống dưới 0°C, nước ngưng tụ trên lá cây đóng băng, gây ra hiện tượng sương muối.
Tác hại của sương muối đối với cây trồng
1. Gây tổn thương mô lá và thân cây
Sương muối làm đông cứng các tế bào thực vật, gây vỡ màng tế bào và làm tổn thương mô lá, thân cây. Các tổn thương này có thể khiến cây trở nên lụi tàn và khó khôi phục sau khi nhiệt độ tăng cao.
2. Giảm khả năng quang hợp
Việc giảm khả năng quang hợp là hậu quả của lá cây bị hư hại do sương giá, dẫn đến sự suy giảm trong sản xuất năng lượng và các chất dinh dưỡng thiết yếu cho sự tăng trưởng của cây.
3. Cây trồng còi cọc, chậm phát triển
Khi bị tác động của sương muối, cây trồng thường phát triển chậm hơn, lá bị thâm, cuốn lá có thể bị xoăn lại và cây có dấu hiệu còi cọc do thiếu hụt dinh dưỡng.
4. Giảm sản lượng & chất lượng nông sản
Sương muối có khả năng gây tổn hại nghiêm trọng đến hoa và quả, dẫn đến tình trạng rụng hoa, hư hỏng quả, hoặc thậm chí làm giảm chất lượng của sản phẩm nông nghiệp như giảm độ ngọt của trái cây và có kích thước nhỏ hơn so với bình thường.
5. Chết cây trong điều kiện nghiêm trọng
Đối với những đợt sương muối kéo dài hoặc xảy ra ở nhiệt độ quá thấp, cây trồng có thể chết do không thể phục hồi tổn thương, đặc biệt là các loại cây non và cây nhạy cảm với lạnh.
Các biện pháp phòng tránh sương muối hại cây trồng
Để phòng tránh tác hại của sương muối đối với cây trồng, nông dân có thể áp dụng các biện pháp sau:
1. Che phủ cây trồng
Dùng vải, nilon hoặc rơm rạ: Sử dụng các loại vải không dệt, nilon hoặc rơm rạ để che phủ cây trồng vào ban đêm giúp ngăn chặn không khí lạnh tiếp xúc trực tiếp với cây, giữ nhiệt độ bên dưới lớp phủ cao hơn và ngăn sương muối đọng trên lá.
Che phủ bằng nhà lưới hoặc nhà kính: Đối với những loại cây nhạy cảm với lạnh, việc xây dựng nhà lưới hoặc nhà kính là giải pháp lâu dài, giúp bảo vệ cây khỏi nhiệt độ thấp và sương muối.
2. Tưới nước vào buổi tối
Tưới nước vào buổi chiều hoặc tối trước khi nhiệt độ giảm mạnh có thể tạo ra một lớp nước mỏng bảo vệ cây. Nước sẽ hấp thụ và tỏa nhiệt chậm hơn không khí, giúp giảm bớt sự tác động của sương muối đến cây trồng.
3. Đốt lửa hoặc sử dụng nguồn nhiệt
Đốt các nguồn nhiên liệu như rơm rạ, gỗ hoặc than trong vườn vào những đêm có khả năng xảy ra sương muối để tăng nhiệt độ không khí xung quanh cây. Tuy nhiên, phương pháp này cần được thực hiện cẩn thận để tránh gây cháy lan hoặc ô nhiễm không khí.
4. Rải rơm rạ hoặc phân chuồng trên mặt đất
Rải một lớp rơm rạ hoặc phân chuồng trên mặt đất giúp giữ ấm cho rễ cây và hạn chế sự thoát nhiệt từ đất, bảo vệ hệ rễ khỏi sương muối và nhiệt độ lạnh.
5. Chọn giống cây chịu lạnh
Trồng các loại giống cây có khả năng chịu lạnh tốt hơn hoặc có thời gian sinh trưởng ngắn, tránh mùa có nguy cơ cao xuất hiện sương muối.
6. Tăng cường dinh dưỡng cho cây
Bổ sung các chất dinh dưỡng, đặc biệt là kali và canxi, để tăng sức đề kháng cho cây, giúp cây chịu đựng tốt hơn khi gặp phải sương muối. Đảm bảo cây có đủ nước và dinh dưỡng để tăng khả năng chống chọi với thời tiết khắc nghiệt.
7. Lựa chọn thời vụ thích hợp
Lựa chọn thời vụ gieo trồng phù hợp với các giai đoạn nhạy cảm của cây (ra hoa, kết quả) không trùng với thời điểm có nhiều sương muối. Điều này giúp hạn chế thiệt hại đối với năng suất cây trồng.
mobiAgri hy vọng qua bài viết này, người nông dân sẽ tích lũy thêm kiến thức để có thể chủ động phòng tránh và hạn chế thiệt hại cho cây trồng do sương muối gây ra, nhất là trong những đợt rét đậm và rét hại vào mùa đông.
Biên tập bởi mobiAgri
