Sau những đợt mưa bão liên tiếp, nhiều vùng trồng rau màu ở miền Trung bị ngập sâu, khiến cây trồng hư hại nặng, đất bị chua và mầm bệnh phát sinh mạnh. Không chỉ mất trắng mùa vụ, bà con nông dân còn đối mặt với chi phí cải tạo đất, thiếu giống và khó khăn khi bắt đầu trồng lại.
Việc trồng lại rau sau ngập úng vì thế đòi hỏi người trồng phải nắm chắc kỹ thuật phục hồi đất, chọn giống hợp lý và áp dụng đúng quy trình chăm sóc. Bài viết sau tổng hợp kinh nghiệm trồng rau màu sau ngập úng từ thực tế sản xuất tại miền Trung, giúp bà con sớm ổn định sản xuất và khôi phục năng suất.
Nội dung bài viết
Ảnh hưởng của ngập úng đến rau màu
Thay đổi tính chất đất
Khi bị ngập lâu ngày, đất canh tác thiếu oxy, tích tụ các chất độc như sắt, mangan, lưu huỳnh khiến rễ cây bị ngạt, thối và khó hấp thu dinh dưỡng. Đất bị nén chặt, chua và nghèo vi sinh vật có lợi.
Phát sinh sâu bệnh hại
Sau khi nước rút, độ ẩm cao tạo điều kiện cho nấm bệnh như Fusarium, Rhizoctonia hay Pythium phát triển, gây thối rễ, héo lá và chết cây hàng loạt. Côn trùng như rệp, sâu xám, bọ nhảy cũng dễ bùng phát khi thời tiết chuyển khô nắng trở lại.
Giảm năng suất và chất lượng rau
Rau bị úng thường còi cọc, lá úa vàng, thân mềm yếu, giảm năng suất rõ rệt. Sản phẩm rau sau mưa bão dễ mất màu, nhanh héo, khó tiêu thụ trên thị trường.
Các bước khắc phục và trồng lại rau sau ngập úng
Bước 1 – Tiêu nước và làm sạch ruộng
- Ngay khi nước rút, cần dẫn thoát nước nhanh, dọn sạch rác, thân cây úng, cỏ dại để tránh mầm bệnh lưu tồn.
- Bà con nên rắc vôi bột 30–40 kg/1.000 m² để khử trùng và cân bằng pH đất. Đây là bước quan trọng đầu tiên giúp giảm nguy cơ nấm bệnh và khôi phục môi trường đất.
Bước 2 – Phơi ải và cải tạo đất
- Sau khi tiêu nước, tiến hành xới tơi mặt đất, phơi ải từ 5–7 ngày.
- Bổ sung phân chuồng hoai mục kết hợp Trichoderma để phục hồi hệ vi sinh vật. Ở khu vực trũng thấp, cần nâng luống cao, thiết kế rãnh thoát nước hợp lý để hạn chế ngập úng tái diễn khi có mưa lớn.
Bước 3 – Chọn giống rau và thời điểm gieo trồng
- Sau ngập úng, nên ưu tiên các loại rau ngắn ngày, chịu úng nhẹ như: rau muống, mồng tơi, cải ngọt, rau dền, xà lách xoong…
- Với diện tích lớn, có thể gieo rải vụ, chia lứa trồng cách nhau 3–5 ngày để giảm rủi ro nếu thời tiết xấu trở lại.
- Trước khi gieo trồng, nên ủ hạt giống bằng thuốc trừ nấm sinh học hoặc nước ấm 2 sôi – 3 lạnh để hạn chế bệnh thối mầm.
Bước 4 – Chăm sóc và quản lý sau trồng
- 3–5 ngày đầu chỉ tưới nhẹ bằng vòi phun sương, tránh làm xói đất và úng rễ.
- Khi cây bén rễ, bón thúc bằng phân hữu cơ hoai hoặc phân sinh học humic để kích thích ra lá mới.
- Định kỳ phun chế phẩm sinh học phòng nấm và che phủ bằng lưới đen hoặc nilon khi thời tiết có mưa dầm kéo dài.
- Sau 15–20 ngày, có thể tiến hành thu hoạch tỉa để giảm áp lực dinh dưỡng, giúp cây non tiếp tục phát triển.
Xem thêm: 7 loại rau chịu ngập nước, dễ trồng vào mùa mưa
Kinh nghiệm trồng rau sau bão ở miền Trung
Theo chia sẻ của nhiều hộ trồng rau ở miền Trung, không nên trồng lại ngay sau khi nước rút. Cần chờ đất thật ráo, xử lý bằng vôi và men vi sinh để tránh phát sinh bệnh rễ.
Ngoài ra, nên đa dạng hóa loại rau – kết hợp rau ngắn ngày và cây trung ngày để linh hoạt thu hoạch trong điều kiện thời tiết bất thường.
Kinh nghiệm cũng cho thấy, đầu tư hệ thống mương thoát nước và che phủ nilon luống trồng là biện pháp hiệu quả giúp hạn chế thiệt hại trong các đợt mưa bão sau này.
Khuyến nghị
Theo dõi sát bản tin thời tiết nông vụ qua các ứng dụng uy tín như mobiAgri để chọn thời điểm gieo trồng phù hợp, tránh những ngày có khả năng mưa lớn hoặc gió mạnh.
Không sử dụng phân đạm sớm hoặc thuốc hóa học mạnh ngay sau khi đất vừa khô, vì dễ làm cây cháy lá và tổn thương rễ.
Với vùng bị ngập sâu, nên trồng tạm cây họ đậu hoặc cây phân xanh để cải tạo đất và phục hồi độ tơi xốp trước khi gieo rau trở lại.
Mưa bão và ngập úng là thử thách lớn với người trồng rau, đặc biệt ở khu vực miền Trung – nơi thời tiết biến động mạnh. Tuy nhiên, nếu chủ động xử lý đất, chọn giống phù hợp và tuân thủ kỹ thuật trồng rau sau ngập úng, bà con vẫn có thể khôi phục sản xuất nhanh chóng và đảm bảo năng suất ổn định.
👉 Theo dõi bản tin thời tiết nông vụ, cảnh báo mưa bão và hướng dẫn trồng trọt mới nhất trên ứng dụng mobiAgri – trợ lý nông nghiệp thông minh giúp bà con chủ động trước mọi thay đổi của thời tiết.
📲 Quét mã QR tải ứng dụng mobiAgri nhanh chóng, tiện lợi:
