Cây mâm xôi với hương vị độc đáo và giá trị dinh dưỡng cao, đang ngày càng trở thành lựa chọn yêu thích của nhiều nhà vườn tại Việt Nam. Nhưng cách trồng cây mâm xôi có khó như bạn nghĩ? Cây mâm xôi có trồng được ở Việt Nam không?
Đừng lo lắng! Bài viết này sẽ giúp bạn có được câu trả lời đầy đủ trên hành trình chinh phục loài cây quả mọng tuyệt vời này!
Nội dung bài viết
Giới thiệu chung về cây mâm xôi
Cây mâm xôi đỏ có tên khoa học là Rubus idaeus và mâm xôi đen là Rubus occidentalis thuộc họ Hoa hồng (Rosaceae). Đây là hai giống mâm xôi phổ biến được nhiều người trồng do thị trường ưa thích hơn cả. Ngoài ra cũng có loại mâm xôi vàng, mâm xôi tím ít phổ biến hơn.
- Mâm xôi đỏ: Trái màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm khi chín. Vị ngọt thanh, chua nhẹ và có mùi thơm đặc trưng. Mâm xôi đỏ được ưa chuộng hơn cả để ăn tươi, làm mứt, nước ép hoặc trang trí các món tráng miệng.
- Mâm xôi đen: Trái có màu tím đậm đến đen khi chín hoàn toàn. Hương vị đậm đà hơn, ngọt hơn và đôi khi hơi chát nhẹ. Mâm xôi đen rất giàu anthocyanin, một chất chống oxy hóa rất có lợi cho sức khỏe.
Mâm xôi một loài cây bụi thân gỗ, có nhiều cành và thường có gai (tùy giống). Cây có khả năng thích nghi khá tốt với nhiều điều kiện khí hậu, từ ôn đới đến cận nhiệt đới.
Tuổi thọ đáng ngạc nhiên của cây mâm xôi
Bạn có biết tuổi thọ của cây mâm xôi có thể lên đến 10-15 năm, thậm chí lâu hơn nếu được chăm sóc đúng cách? Tuy nhiên, đối với mục đích thương mại hoặc tối ưu năng suất, người ta thường thay thế cây sau khoảng 5-7 năm.
Điều này có nghĩa là, nếu bạn đầu tư công sức vào việc trồng và chăm sóc, bạn sẽ có thể thu hoạch những trái mâm xôi thơm ngon trong nhiều năm liền.
Xem thêm:
Vì sao trái mâm xôi được nhiều người ưa thích?
Không chỉ ngon miệng, mâm xôi còn là một kho báu dinh dưỡng thực sự. Chúng chứa nhiều vitamin C, K, folate, mangan và chất xơ. Đặc biệt, mâm xôi rất giàu chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, cải thiện hệ miễn dịch và thậm chí có tiềm năng trong việc phòng chống ung thư.
Do người tiêu dùng ưa chuộng mâm xôi khiến các nhà vườn Việt Nam tìm hiểu và trồng loại cây này.
Chuẩn bị trước khi trồng cây mâm xôi từ A-Z
Lựa chọn giống mâm xôi phù hợp
Tùy thuộc vào mục đích và điều kiện khí hậu, bạn có thể chọn các giống mâm xôi đỏ hoặc mâm xôi đen phù hợp.
mobiAgri khuyên bạn nên mua cây giống từ các vườn ươm uy tín để đảm bảo chất lượng và khả năng sinh trưởng. Bạn có thể chọn cây rễ trần (trồng vào mùa đông/đầu xuân) hoặc cây bầu (trồng quanh năm).
Việc gieo hạt trồng mâm xôi sẽ khiến bạn mất thêm 2-3 tháng đến để cây nảy mầm và đạt tiêu chuẩn xuất bầu. Bạn hãy cân nhắc nhé!
Thời điểm trồng cây mâm xôi thích hợp
Thời điểm lý tưởng nhất để trồng mâm xôi là vào cuối mùa đông hoặc đầu mùa xuân, khi cây còn đang ngủ đông hoặc chuẩn bị nảy mầm. Điều này giúp cây thích nghi tốt hơn với môi trường mới trước khi bước vào giai đoạn sinh trưởng mạnh.
Hiện nay ở miền Bắc và Bắc Trung Bộ nhiều nhà vườn đã trồng thành công cây mâm xôi. Cây phát triển thuận lợi trong điều kiện mát mẻ và độ ẩm cao trong mùa đông xuân tại các tỉnh thành này. Tuy nhiên, một số bạn đọc cũng thắc mắc “Cây mâm xôi có trồng được ở miền Nam không?”.
Ở miền Nam, bạn có thể trồng vào đầu mùa mưa hoặc cuối mùa khô để tận dụng độ ẩm. Ngoài ra, nhà vườn cần tìm hiểu một số giống mâm xôi chịu nhiệt tốt, ít yêu cầu “giờ lạnh” để phù hợp với đặc điểm thời tiết của các tỉnh thành Nam Bộ.
Việc kiểm soát độ ẩm cao, trồng mâm xôi trên luống cao, có khả năng thoát nước nếu được thực hiện tốt thì việc trồng mâm xôi ở miền Nam hoàn toàn có thể thành công.
Chuẩn bị đất trồng cây mâm xôi
Đất là yếu tố quyết định sự phát triển của cây. Mâm xôi thích hợp với đất giàu mùn, thoát nước tốt và có độ pH từ 5,5 đến 6,5. Nếu đất quá chua hoặc quá kiềm, nhà vườn có thể điều chỉnh bằng cách bổ sung vôi (để tăng pH) hoặc lưu huỳnh (để giảm pH).
Trước khi trồng mâm xôi, cần làm tơi xốp đất và trộn thêm phân hữu cơ hoai mục, phân trùn quế để tăng độ phì và khả năng thoát nước. Cây mâm xôi không chịu được ngập úng, vì vậy chú ý thoát nước cho cây rất quan trọng.
Vị trí trồng mâm xôi cần nhiều nắng
Mâm xôi cần ít nhất 6-8 giờ nắng trực tiếp mỗi ngày để ra hoa và đậu quả tốt. Do đó, hãy chọn một vị trí trong vườn có đầy đủ ánh sáng mặt trời. Tránh những nơi bị bóng râm che phủ hoặc những khu vực dễ bị đọng nước.
Kỹ thuật trồng cây mâm xôi
- Trồng cây rễ trần: Đào một hố đủ rộng để rễ cây không bị gập lại. Đặt cây vào hố sao cho phần cổ rễ ngang bằng với mặt đất. Lấp đất lại và nén nhẹ xung quanh gốc. Tưới nước đẫm ngay sau khi trồng.
- Trồng cây bầu: Đào hố có kích thước lớn hơn bầu cây. Nhẹ nhàng lấy cây ra khỏi bầu và đặt vào hố. Lấp đất, nén nhẹ và tưới đẫm.
- Khoảng cách trồng: Khoảng cách giữa các cây mâm xôi thích hợp là 60-90 cm, hàng cách hàng khoảng 2-2,5 mét. Đây là khoảng cách phù hợp giúp cây có không gian phát triển; thuận lợi cho việc chăm sóc và thu hoạch sau này.
Bí quyết chăm sóc cây mâm xôi để vườn luôn sai quả
Tưới nước
Mặc dù mâm xôi không chịu được úng, nhưng chúng lại cần đủ độ ẩm, đặc biệt là trong giai đoạn ra hoa và đậu quả.
- Tưới đều đặn: Hãy tưới nước đều đặn, đặc biệt là trong những ngày khô hạn. Đảm bảo đất luôn ẩm nhưng không sũng nước.
- Tưới nhỏ giọt hoặc tưới gốc: Phương pháp tưới nhỏ giọt hoặc tưới trực tiếp vào gốc cây sẽ hiệu quả hơn, giúp tiết kiệm nước và tránh làm ướt lá, giảm nguy cơ bệnh tật.
- Kiểm tra độ ẩm: Bạn có thể dùng ngón tay kiểm tra độ ẩm của đất. Nếu thấy lớp đất mặt khô khoảng 2-3 cm, đó là lúc cần tưới nước.
Bón phân
Bón phân đầy đủ sẽ cung cấp dưỡng chất cần thiết cho cây mâm xôi phát triển và ra quả.
- Đầu mùa xuân: Bón phân hữu cơ hoai mục hoặc phân NPK cân đối (ví dụ 10-10-10) xung quanh gốc cây.
- Trong mùa sinh trưởng: Bổ sung thêm phân bón có hàm lượng kali cao khi cây bắt đầu ra hoa và đậu quả để thúc đẩy sự phát triển của trái.
- Sau khi thu hoạch: Bón bổ sung một lượng nhỏ phân hữu cơ để giúp cây phục hồi và chuẩn bị cho vụ mùa tiếp theo.
Cắt tỉa cành lá
- Cắt tỉa cành già: Bắt đầu từ năm thứ 2, cây mâm xôi thường sẽ ra quả trên cành năm. Sau khi thu hoạch, hãy cắt bỏ những cành đã cho quả vì chúng sẽ không ra quả nữa.
- Loại bỏ cành yếu, bệnh: Để tập trung dinh dưỡng cho những cành khỏe mạnh.
- Cắt tỉa để tạo dáng cho cây: Giúp ánh sáng và không khí lưu thông tốt hơn, cây khỏe mạnh hạn chế sâu bệnh phát triển.
Cách làm giàn cho cây mâm xôi
Cách làm giàn cho cây mâm xôi là một kỹ thuật không thể thiếu để giúp cây phát triển ổn định, dễ dàng thu hoạch và giảm thiểu sâu bệnh. Mâm xôi có xu hướng mọc thành bụi rậm và các cành có thể đổ rạp xuống đất nếu không làm giàn hỗ trợ.
Hệ thống giàn chữ T phổ biến và hiệu quả nhất cho mâm xôi. Cách làm cụ thể như sau:
- Cắm các cọc (đường kính khoảng 5-10cm, cao khoảng 2m, chôn sâu 0.5m) thành một hàng thẳng.
- Gắn thanh ngang hoặc thanh chữ T trên đỉnh các cọc.
- Căng 2-3 sợi dây kẽm hoặc dây thép mạ kẽm (đường kính khoảng 2-3mm) song song với mặt đất, buộc cố định vào các cọc. Sợi dây đầu tiên cách mặt đất khoảng 60-80cm, sợi thứ hai cách sợi đầu tiên khoảng 40-50cm, và sợi thứ ba có thể cao hơn tùy nhu cầu.
- Buộc hoặc kẹp các cành mâm xôi vào dây giàn khi chúng phát triển.
Hệ thống giàn chữ V (V-Trellis): Tương tự giàn chữ T nhưng các thanh ngang được đặt theo hình chữ V, giúp tăng không gian cho cành và quả.
Hệ thống cột đơn: Đơn giản hơn, chỉ cần cắm một cọc chắc chắn bên cạnh mỗi bụi mâm xôi và buộc cành vào cọc khi cây phát triển. Phương pháp này phù hợp với số lượng cây ít.
Mẹo nhỏ khi làm giàn cho cây mâm xôi:
- Chất liệu: Nên sử dụng vật liệu bền, chịu được thời tiết khắc nghiệt như tre, gỗ đã xử lý, hoặc cột kim loại. Dây buộc nên là loại dây mềm, không làm tổn thương cành cây.
- Độ chắc chắn: Đảm bảo hệ thống giàn đủ chắc chắn để chịu được trọng lượng của cây khi sai quả và gió bão.
- Buộc cành: Khi cành mâm xôi phát triển, nhẹ nhàng buộc chúng vào dây giàn. Tránh buộc quá chặt làm tổn thương cành. Thường xuyên kiểm tra và điều chỉnh các mối buộc khi cây lớn lên.
- Hướng cây: Hướng các cành theo một mặt phẳng hoặc theo chiều ngang trên giàn sẽ giúp tối ưu hóa việc tiếp xúc với ánh sáng mặt trời và dễ dàng thu hoạch.
Việc đầu tư thời gian và công sức vào cách làm giàn cho cây mâm xôi sẽ được đền đáp xứng đáng bằng những vụ mùa bội thu và một khu vườn mâm xôi gọn gàng, đẹp mắt.
Phòng trừ sâu bệnh hại trên cây mâm xôi
Cây mâm xôi nhìn chung khá ít sâu bệnh, nhưng vẫn có thể bị tấn công bởi một số loại nấm, côn trùng nếu không được chăm sóc tốt.
- Kiểm tra thường xuyên: Thường xuyên kiểm tra lá, thân và quả để phát hiện sớm các dấu hiệu của sâu bệnh.
- Sử dụng biện pháp hữu cơ: Khi phát hiện sâu bệnh, ưu tiên sử dụng các biện pháp phòng trừ hữu cơ như bắt sâu bằng tay, sử dụng dung dịch xà phòng pha loãng, hoặc các loại thuốc trừ sâu sinh học.
Thu hoạch mâm xôi khi nào?
- Thời điểm thu hoạch: Mâm xôi thường chín vào mùa hè hoặc đầu thu, tùy thuộc vào giống và thời tiết. Trái mâm xôi khi chín sẽ có màu sắc đặc trưng (đỏ tươi, đỏ sẫm hoặc đen tuyền), căng mọng và dễ dàng tách khỏi cuống.
- Cách thu hoạch: Nhẹ nhàng hái từng trái mâm xôi chín bằng tay. Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm khi quả còn mát.
- Bảo quản: Mâm xôi là loại quả mềm, dễ bị dập nát. Nên bảo quản trong tủ lạnh và sử dụng trong vài ngày. Bạn cũng có thể đông lạnh mâm xôi để dùng dần hoặc chế biến thành mứt, nước ép.
Từ việc tìm hiểu cách trồng cây mâm xôi cơ bản, đến việc tỉ mỉ xây dựng cách làm giàn cho cây mâm xôi vững chắc, hay giải đáp thắc mắc liệu cây mâm xôi có trồng được ở miền Nam Việt Nam không? – hy vọng đã mang đến cho bạn niềm vui và kiến thức mới.
Hy vọng với những chia sẻ chi tiết trong bài viết này, bạn đã có đủ tự tin để bắt đầu hành trình làm vườn của riêng mình. Còn chần chừ gì nữa mà không bắt tay vào biến ước mơ có một vườn mâm xôi trĩu quả thành hiện thực ngay hôm nay? Bạn có bất kỳ câu hỏi nào khác về cách trồng cây mâm xôi hay muốn chia sẻ kinh nghiệm của mình không? Hãy để lại bình luận phía dưới nhé cho mobiAgri nhé!
