Cây quế là một loại cây nhiệt đới phù hợp để trồng ở vùng có khí hậu ẩm, mưa nhiều, đất sét pha cát và thoát nước tốt. Hiện nay, cây quế đã trở thành một cây trồng quan trọng trong phát triển kinh tế gia đình ở một số địa phương. Để đem lại thu nhập cao khi theo nghề trồng quế, cần áp dụng đúng kỹ thuật trồng và chăm sóc. Hãy cùng mobiAgri đi tìm hiểu cách trồng quế đơn giản trong bài viết dưới đây.
Nội dung bài viết
Tìm hiểu thông tin về cây quế
Quế là một loại cây thân gỗ sống lâu năm, có chiều cao trung bình từ 18-20m và đường kính ngang ngực có thể đạt tới 40-50cm. Thân cây thẳng và tròn, vỏ cây có màu xám nâu. Cây có tán lá tương đối hẹp và mùi thơm dễ chịu từ vỏ và lá. Lá đơn mọc cách nhau hoặc gần nhau, thuôn dài khoảng 20cm và rộng 4-6cm. Phiến lá cứng có 3 đường gân đặc trưng, mặt trên của lá có màu xanh, bóng nhẫy, mặt sau có lông nhung ngắn, đuôi lá nhọn. Hoa quế có hình dạng tương tự như chùm sim, mọc ở đầu nhánh và mang các bông hoa trắng nhỏ. Quả của cây có chiều dài khoảng 12-15cm.
Cây quế là loại cây nhiệt đới, sinh trưởng tốt ở những vùng có khí hậu ẩm ướt, lượng mưa hàng năm lớn thường hơn 2000mm/năm. Cây thích hợp trồng trên đất sét pha cát, có khả năng thoát nước tốt. Cây quế thường phát triển tốt trên các loại đá macma chua như phiến thạch mica và phiến thạch sét. Tuy nhiên, cây quế không phát triển tốt trên đất phù sa quá xốp. Cây cũng không thể trồng trên đất đá vôi chua, đất mặn, đất ngập nước hoặc đất đã bị đá ong hoá. Khi cây còn nhỏ, cây quế thích được bóng mát che chở, trong rừng tự nhiên, chúng thường mọc lại dưới tán cây cao. Tuy nhiên, khi cây lớn, chúng cần nhiều ánh sáng hơn để phát triển.
Cây quế được trồng để lấy gỗ, tuy nhiên nhu cầu trồng để lấy vỏ làm dược liệu là chủ yếu. Thông thường sau khoảng 5 năm sau trồng là có thể thu hoạch. Tuy nhiên có những cây để 20-30 năm mới bóc vỏ, để có chất lượng tốt. Có những cây quế hàng trăm năm tuổi sẽ cho vỏ dược liệu quý, chất lượng khó có thể đo đếm bằng tiền bạc.
Chuẩn bị trước khi trồng cây quế
Thời vụ trồng
Thời gian trồng quế thích hợp được chia làm 2 vụ trong năm, vụ Xuân Hè và vụ Thu. Từ tháng 3 đến tháng 5 là thời vụ trồng chính, điều kiện thời tiết thuận lợi, mưa nhiều. Thời tiết mát mẻ, mưa kéo dài có thể kết thúc vụ trồng dài hơn vào trung tuần tháng 6. Vụ Thu bắt đầu trồng vào tháng 8, tháng 9.
Đất trồng
Khu vực trồng rừng quế cần chọn đất xốp pha cát và tránh đất phù sa. Để đạt hiệu quả tốt, vị trí trồng cần được chọn trên địa hình dốc thoai thoải hướng về phía mặt trời, đảm bảo ánh sáng đủ. Trước khi trồng, cần tiến hành cuốc xới bề mặt đất và loại bỏ cỏ dại.
Cần làm hố trước khi trồng, kích thước tham khảo có chiều rộng 1 mét, độ sâu khoảng 67cm. Nên bón lót mỗi hố khoảng 15kg phân rác và phân chuồng.
Chọn giống trồng
Cây quế có thể được trồng bằng cách gieo hạt hoặc chiết cành. Tuy nhiên, kinh nghiệm cho thấy cây chiết cành cho ra vỏ mỏng và hàm lượng tinh dầu thấp, do đó phương pháp nhân giống từ hạt vẫn được ưa chuộng.
Để thu hái hạt giống, nên chọn cây giống có tuổi từ 15 năm trở lên, sinh trưởng tốt, không bị bóc vỏ hoặc chặt cành lá, và không bị sâu bệnh. Thời điểm thu hái thường nằm vào cuối tháng 12 đầu tháng Giêng khi quả quế đã già và sắp chín. Thời gian thu hái thường diễn ra vào mùa Thu, đặc biệt là trong tháng 2 – 3. Sau khi thu hái, hạt quế cần được rửa sạch lớp vỏ thịt bên ngoài và để hạt khô ráo. Để đạt kết quả tốt nhất, hạt nên được gieo ngay sau khi được xử lý.
Trong trường hợp cần lưu trữ hạt giống, hạt cần được phơi khô nhưng tránh ánh nắng mạnh, sau đó trộn hạt với cát hơi ẩm theo tỷ lệ 1 hạt/2 cát. Hạt chỉ nên được lưu trữ trong khoảng 1 tháng. Trong quá trình bảo quản, hạt cần được đảo hạt 2 ngày một lần.
Tiến hành gieo hạt giống cây quế
Trong kỹ thuật trồng cây quế, quan trọng nhất là bước gieo hạt giống. Có thể gieo hạt giống cây quế theo các rạch. Khoảng cách giữa các rạch trồng là 10cm hoặc 20cm (nếu không qua cấy). Mỗi hạt giống được gieo trên rạch cách nhau 3 – 4cm.
Sau khi gieo hạt giống, cần lấp đất vào rạch với độ sâu khoảng 12 – 15mm. Tiếp theo, phủ mặt luống bằng rơm rạ (lưu ý rằng rơm rạ phải được trùng nước vôi trước khi sử dụng). Với mỗi kilogram hạt giống, có thể gieo trên diện tích từ 10 – 12m2 (nếu sử dụng phương pháp qua cấy) hoặc 20 – 24m2 (nếu không sử dụng qua cấy). Khoảng thời gian sau trồng 1-1,5 năm tuổi, cây con phát triển tốt đạt chiều cao khoảng 50-70cm thì có thể đem trồng, chú ý cây phải chưa ra đọt non.
Kỹ thuật trồng cây quế đơn giản
Hình thức trồng quế
Cây Quế có thể được trồng theo 4 phương thức sau:
Trồng tập trung thuần loài: Phương pháp này đơn giản là trồng duy nhất một loại cây Quế trên toàn bộ diện tích trồng. Đây là phương thức phổ biến ở các tỉnh miền núi phía Bắc của nước ta.
Trồng nông lâm kết hợp: Phương pháp này tương tự như trồng tập trung thuần loài, nhưng trong những năm đầu sau khi trồng, có kết hợp trồng xen các loại cây nông nghiệp khác trên cùng diện tích trồng, ví dụ như sắn, lúa, chè hoặc cây cải tạo đất. Đây là phương pháp được áp dụng để tối ưu sử dụng đất trồng.
Trồng phân tán trong các vườn hộ: Cây Quế được trồng xung quanh nhà, xen kẽ với các cây ăn quả khác trong vườn hộ. Phương pháp này phổ biến ở các tỉnh thuộc vùng Nam Trung Bộ như Quảng Nam, Quảng Ngãi.
Trồng quế làm giàu tài nguyên rừng, khoanh nuôi tái sinh rừng có trồng bổ sung. Trồng cây quế dưới tán rừng tự nhiên nghèo kiệt, hoặc khu vực rừng mới hồi phục sau khai thác, mức độ bóng râm dưới 0,3. Trồng thêm cây quế vào các vùng đất được khoanh nuôi tái sinh. Phương pháp này nhằm tận dụng nguồn tài nguyên rừng tự nhiên, đồng thời góp phần tái tạo và làm giàu cho các khu rừng.
Cách trồng cây quế
Cần chọn những ngày có thời tiết mát mẻ, có mưa nhỏ hoặc ánh nắng nhẹ. Đồng thời, đất trong hố trồng phải đủ ẩm, tránh trồng vào những ngày nắng nóng với nhiệt độ trên 30°C hoặc trong điều kiện gió bão. Quá trình trồng: Sử dụng cuốc hoặc bay hơi để làm rộng lòng hố cho phù hợp với kích thước của túi bầu cây. Hốtrồng quế cần có độ sâu hơn so với chiều cao của túi bầu cây giống từ 3 – 5 cm ở mức miệng hố.
Sau đó, xé bỏ vỏ bầu và đặt bầu cây vào hố sao cho cây thẳng đứng. Lấp đất và lèn chặt quanh gốc cây, sau đó vun đất xung quanh gốc cây cao hơn mặt đất tự nhiên từ 5 – 10 cm.
Kỹ thuật chăm sóc cây quế
Trồng rừng quế với mục đích thu hoạch vỏ và lá để chiết tinh dầu quế chất lượng cao đòi hỏi các kỹ thuật chăm sóc đặc biệt.
Trồng xen
Việc khai thác đất rừng để trồng xen với các loại cây nông nghiệp không chỉ có lợi cho cây quế mà còn cho phép thu hoạch một số lượng thực phẩm. Trồng xen có thể tiếp tục trong khoảng thời gian 3-4 năm đầu. Sau khi ngừng trồng xen, cần thường xuyên làm cỏ và xới đất. Để đảm bảo chất lượng và giá trị của cây quế, không nên để đất bị mọc cỏ dại quá nhiều.
Bón phân
Mỗi năm, cần bón phân một lần, ưu tiên sử dụng phân có chứa nhiều chất mùn và tro bếp. Vào đầu mùa hạ, tạo các rãnh xung quanh gốc cây và bón phân vào các rãnh đó, sau đó lấp đất lại. Khi cây cao trên 17cm, có thể sử dụng phân có nhiều chất lân và hữu cơ. Đặc biệt, sử dụng phân từ xác động vật có thể thúc đẩy quá trình hình thành tinh dầu.
Chặt tỉa
Ban đầu khi trồng rừng, cây quế được trồng cách nhau 4×6 cm. Sau 10 năm, cây sẽ tạo thành tán cây và cần được tỉa gọn. Cần chặt tỉa những khu vực quá đông, vì nếu không sẽ ảnh hưởng đến quá trình hình thành vỏ và sản lượng vỏ của cây. Tỉa cây mỗi 3-4 năm một lần và cuối cùng, khi chỉ còn lại một nửa số cây, không cần thực hiện việc chặt tỉa nữa.
Phòng trừ sâu bệnh ở cây quế
Bệnh hại cây quế
Bệnh thối rễ ở cây quế
Trong mùa mưa nhiều, cây quế dễ bị nhiễm bệnh thối rễ. Ban đầu, rễ cái bị thối và sau đó toàn bộ cây chết. Để phòng trừ, cần làm rãnh để thoát nước hoặc làm luống cao nếu trồng ở đất thấp. Nếu phát hiện cây bị bệnh, cây cần được nhổ bỏ ngay lập tức để ngăn chặn sự lây lan. Có thể sử dụng vôi bột hoặc bột lưu huỳnh rải lên luống trước khi trồng để khử trùng.
Bệnh úa vàng cháy lá
Khi lá bị bệnh, xuất hiện các đốm màu vàng. Nếu bệnh lan rộng, mặt sau lá bị bệnh sẽ có màu tím và cuối cùng lá sẽ úa vàng và khô. Để phòng trừ, cần cắt bỏ lá bị bệnh và phun dung dịch Booc đô lên cây.
Sâu hại cây quế
Sâu xén tóc đỏ (haematicus paseoe)
Loài sâu này thường phát triển trong rừng rậm, nơi ánh sáng ít. Chúng đục các cành có đường kính từ 2cm trở lên. Cành cây bị sâu hại thường khô và chết và trong điều kiện mưa bão hoặc gió mạnh, cành cây dễ gãy. Khi phát hiện bệnh, cần chặt bỏ các cành bị sâu và đốt ra ngoài rừng hoặc sử dụng lưu huỳnh xông để tiêu diệt sâu trưởng thành vào tháng 5 và 7.
Sâu quế
Sâu quế thường xuất hiện vào mùa hạ. Sâu có màu đỏ và thường xâm nhập vào vỏ cây để hút nhựa. Các cành bị sâu tấn công thường chết khô và nếu cây bị nhiễm sâu nặng không được điều trị kịp thời, toàn bộ cây có thể chết.
Cách phòng trị bệnh nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia cây trồng. Hoặc theo sự chỉ dẫn của các kỹ sư, hiệu thuốc cây trồng.
Tiến hành thu hoạch quế
Thu hoạch cây quế rừng thấp
Đối với cây quế trồng khu vực rừng thấp, thu hoạch quế theo kỹ thuật sau. Sau khi trồng trong khoảng 3-5 năm, cây quế đã đạt đủ tuổi để chặt gốc và thu hoạch vỏ. Sau 3 năm kế tiếp, có thể tiến hành chặt gốc lần thứ hai. Mỗi lần thu hoạch, từ mỗi mẫu cây có thể thu được khoảng từ 350 đến 500kg vỏ tươi. Sau 3 năm nữa, có thể chặt lần thứ ba, tập trung chỉ vào những cây to. Số lượng cây thu hoạch mỗi lần chiếm khoảng 1/3 tổng số cây có sẵn. Quá trình này tiếp tục theo cách như vậy, mỗi lần thu hoạch, mỗi mẫu cây có thể thu thêm từ 300-350kg vỏ tươi.
Khi chăm sóc cây quế đúng cách theo hướng dẫn, cây có thể kinh doanh và sử dụng trong khoảng 70-80 năm. Khi cây trở nên già cỗi, sinh trưởng yếu, có thể đào bỏ gốc cây cũ để trồng rừng quế mới.
Thu hoạch cây quế rừng cao
Sau khoảng 15-20 năm từ khi trồng, cây quế đã đạt đủ tuổi để thu hoạch vỏ. Quá trình thu hoạch vỏ được chia thành hai giai đoạn. Vào cuối tháng 7, trước khi tiến hành thu hoạch, bạn nên cắt một đoạn vỏ ở gần gốc cây để ngăn nước không dẫn lên trên cây. Đến tháng 8, bạn có thể bắt đầu bóc vỏ. Trường hợp thân cây quá lớn, bạn có thể chờ thêm khoảng một nửa tháng để vỏ cây tách ra một cách dễ dàng hơn.
Để bóc vỏ quế, hãy sử dụng một con dao chuyên dụng. Đầu tiên, hãy cắt một vòng vỏ ngang quanh thân cây, cách mặt đất khoảng 67cm. Sau đó, hãy cắt thêm một vòng vỏ khác bên trên, cách vòng dưới khoảng 40cm. Tiếp theo, hãy cắt một đường thẳng từ trên xuống dưới, giữa hai vòng vỏ, rồi tách vỏ từ phía trái sang phải. Tiếp tục cách một đoạn 40cm, bạn lại cắt như cách cắt vòng vỏ dưới, và tiếp tục như vậy cho đến khi hoàn thành quá trình bóc vỏ.
Sau khi đã bóc vỏ, cần tăng cường chăm sóc để thân cây có thể tái sinh và sinh trưởng mạnh mẽ. Sau 10 năm, bạn có thể tiến hành bóc vỏ lần thứ hai.
Như vậy mobiAgri đã giới thiệu tới bạn quy trình trồng cây quế, đem lại hiệu quả cao. Tuy nhiên kỹ thuật trồng, chăm sóc có thể thay đổi dựa trên kinh nghiệm của người trồng, thay đổi với thực tiễn, điều kiện từ địa phương.
