Vài năm gần đây, cây Sachi đã và đang trở thành cây trồng có giá trị kinh tế cao, giúp bà con nông dân cải thiện thu nhập. Hiểu được mối quan tâm của bà con về loài cây này, bài viết này mobiAgri sẽ hướng dẫn cách trồng cây sachi đạt năng suất cao nhất.
Cây Sachi chỉ mới du nhập về Việt Nam không lâu nhưng khả năng thích ứng với khu vực đồi núi, Tây Nguyên,… rất tốt. Bà con chỉ cần trồng một lần nhưng thời gian thu hoạch kéo dài tới 20-30 năm. Dầu từ cây Sachi rất tốt bởi chỉ cần ép bằng tay là có thể sử dụng ngay, không cần qua chế biến, rất an toàn cho sức khỏe. Nếu quan tâm đến cây Sachi, bà con hãy theo dõi bài viết dưới đây nhé.
Nội dung bài viết
Giới thiệu chung về cây Sachi
Đặc điểm hình thái
Cây Sachi có tên khoa học là Plukenetia volubilis, thuộc họ thầu dầu, có nguồn gốc từ vùng Nam Mỹ, người dân bản địa hay gọi tên khác là cây sacha inchi, lạc inca, đậu núi inca. Cây Sachi có thân dạng dây leo, quấn lấy cây trụ, không có tay cuốn, sau phân thành cành ngang. Lá sachi hình tim, có lông, đuôi lá nhọn.
Hoa mọc thành chùm, mỗi chùm có 1-2 hoa cái và 15-20 hoa đực. Quả non màu xanh, già chuyển màu nâu đen, vỏ bóng, có dạng nang chia thành 4-8 khoang, mỗi khoang có 1 hạt. Hạt già dẹp, vỏ cứng, được tách bằng máy chuyên dụng.
Điều kiện sinh trưởng
Cây sachi sinh trưởng ở nhiệt độ từ 10-23 độ C, tốt nhất ở nhiệt độ 22-32 độ C. Cây thích hợp trồng ở khu vực có lượng mưa trung bình 1.500mm/năm và độ cao dưới 1.700m so với mực nước biển. Đất thích hợp trồng Sachi có độ pH trung tính 5-7. Có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau từ đất xám, đất thịt đến đất đỏ bazan.
Đất trồng cần thoát nước tốt, tầng canh tác tối thiểu 1m, giàu mùn. Cây có khả năng chịu úng nhưng nếu ngập kéo dài thì cây sẽ chết.
Kỹ thuật trồng cây Sachi
Thời vụ trồng
Cây sachi có thể trồng bất kỳ thời điểm nào trong năm nhưng thời gian thích hợp nhất để trồng là khi thời tiết mát mẻ, có mưa. Cụ thể, mùa xuân và mùa thu là thời gian tốt nhất để trồng sachi.
Khoảng cách trồng
Bà con có thể chọn khoảng cách trồng sachi phù hợp theo điều kiện đất đai và khả năng thâm canh. Hàng cách hàng, cây cách cây là 2,5m x 2,5m tương ứng khoảng 1.600 cây/ha, khoảng cách 2,0m x 3,3m ứng với 1.667 cây/ha, khoảng cách 2,5m x 3,3m tương đương 1.333 cây/ha, khoảng cách 3m x 3m ứng với 1.111 cây/ha.
Chú ý không trồng quá dày vì cây về sau phát tán mạnh không giống khi trồng hồ tiêu hoặc chanh dây.
Chuẩn bị đất trồng
Chúng ta xới xáo đất trồng sachi cho bằng phẳng, dọn sạch cỏ rác. Với đất đồi núi thoát nước tốt chỉ cần san bằng mặt và đào hố. Với đất có địa hình đốc cần làm gờ đồng tâm tránh xói mòn, rửa trôi. Với đất trũng có nguy cơ đọng nước thì bà con cần đào rãnh thoát nước.
Đào hố trước khi trồng 1 tháng có kích thước 30x30x30cm hoặc 40x40x40cm. Bón lót: Mỗi hố bón 5-10kg phân chuồng hoai mục + 0,3-0,5kg lân + 1 thìa chế phẩm Trichoderma trộn đều và lấp hố rồi tưới đẫm nước.
Hướng dẫn làm giàn
Cây sachi thuộc dạng thân leo nên cần chuẩn bị làm giàn cho cây leo tạo điều kiện cho cây phát triển. Kiểu giàn chữ T hoặc chữ I có thể sử dụng tre, gỗ, thép, bê tông cao từ 2-2,5m, sâu 40cm, giàn cao khoảng 1,7-1,8m để dễ chăm sóc và thu hoạch. Căng lưới 3 hàng dây kẽm, mỗi hàng cách nhau 0,5m cho dây bò lên giàn.
Với giàn chữ T, bà con căng lưới từ cọc xuống dưới cách nhau 50-70cm để làm giá đỡ cho cây.
Với giàn chứ I cách làm giống chữ T nhưng không thiết kế thanh ngang, dây ngang.
Với giàn truyền thống, bà con có thể tận dụng vật liệu tự có để làm giàn trồng và hầu như không cần phải thiết kế.
Ngoài ra, bà con cũng có thể tận dụng trụ cột trồng tiêu để trồng Sachi.
Kỹ thuật trồng cây Sachi
Nhẹ nhàng nhấc bầu cây giống sachi cho vào hố đã chuẩn bị trước. Mật độ trồng thường là 2 cây/hố. Tiếp theo, bà con ấn nhẹ xung quanh để cố định cây. Sau khi trồng xong, bà con cần tưới nước giữ ẩm cho cây nhanh bén rễ.
Chăm sóc cây Sachi
Tưới nước: Cây sachi là loại cây ưa ẩm, có khả năng chịu úng tốt nhưng chịu hạn kém. Vì thế, vào mùa khô bà con cần thường xuyên tưới nước để cây sinh trưởng và ra hoa liên tục, thiếu nước khiến hoa quả không phát triển bị héo và rụng. Thời điểm này, bà con tưới định kỳ 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát.
Tỉa cảnh, tạo tán: Khi cây bắt đầu leo, bà con cần dùng dây nilon mềm buộc ngọn để cây đeo bám vào giàn, trụ. Cây sachi đạt chiều cao 1m thì cần hãm ngọn để cho cây phát triển cành thân. Các năm về sau, bà con có thể cắt bỏ cành ở tầng thấp, cành không hiệu quả để tập trung dinh dưỡng cho cây nuôi quả tốt hơn, hạn chế sâu bệnh hại. Thời gian cắt tỉa nên thực hiện vào tháng 5 và tháng 11.
Bón phân: Khi cây ra hoa đợt đầu tiên cần bón thúc bằng phân đạm pha loãng, mỗi lần bón cách nhau 15 ngày.
Giai đoạn cây ra hoa đậu quả, bà con bón định kỳ hàng năm. Bón 1 đợt phân chuồng khoảng 10-15kg/hố kết hợp với chế phẩm sinh học Trichoderma. Bón bổ sung thêm phân NPK 2-3 đợt mỗi năm. Tùy theo độ tuổi của cây và tốc độ sinh trưởng mà bón với lượng vừa đủ 0,1 – 0,3kg/cây/lần bón.
Ngoài ra, mỗi năm bà con phun định kỳ phân bón lá giàu trung vi lương + kích rễ từ 2-3 lần.
Thu hoạch
Cây sachi có đặc điểm cho ra quả liên tục nên có thể thu hoạch quanh năm. Khi hạt già, vỏ quả khô chuyển màu đen lộ hạt thì chúng ta bắt đầu thu hoạch. Chú ý khi thu hái không dùng tay giật làm dập gãy thân cành, hư giàn mà phải dùng kéo cắt cuống.
Quả sachi sau khi thu hái về cần sử dụng máy chuyên dụng để tách hạt. Để bảo quản hạt sachi rất đơn giản, bà con chỉ cần để nơi khô ráo, thoáng mát, đảm bảo không có mối, mọt, côn trùng gây hại.
Tóm lại, trên đây chúng tôi đã tổng hợp cách trồng sachi đúng kỹ thuật cho năng suất cao. Thời buổi kinh tế khó khăn do hậu Covid, các cây công nghiệp khác như hồ tiêu, cà phê, ca cao,… bị trượt giá thì cây Sachi là một trong những hướng đi mà bà con có thể tham khảo. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì trong quá trình sản xuất, bà con hãy để lại câu hỏi để chúng tôi gửi chuyên gia giải đáp sớm nhất.
