Rau mùi hay còn gọi là ngò rí, đây là loại rau gia vị quen thuộc trong mỗi bữa ăn người Việt. Loại rau này được dùng làm rau thơm cho các món xào, nấu hoặc trộn cùng salad giúp tăng hương vị món ăn. Ngoài ra rau mùi ta còn được trồng để chiết xuất tinh dầu, chế biến thành xà phòng, nước tắm,… Rau mùi không hề khó trồng, nhanh mọc, xanh tốt nếu như bạn áp dụng đúng kỹ thuật trồng, chăm sóc dưới đây.
Nội dung bài viết
Thời vụ trồng rau mùi ta
Rau mùi có thể gieo trồng được ở nhiều thời tiết khác nhau nên ở nước ta rau mùi gần như trồng quanh năm.
Miền Bắc
Cây rau mùi có thể trồng quanh năm, trồng tốt nhất trong vụ Đông xuân từ tháng 10 đến tháng 1 năm sau vì thời gian này ít mưa, đất khô ráo.
Miền Nam
Rau mùi được trồng quanh năm, nhưng tốt nhất nên xuống giống vào cuối mùa mưa, đầu mùa khô (tháng 9, 10 và 11) để đất được khô ráo.
Chuẩn bị trước khi trồng
Chuẩn bị dụng cụ trồng
Chuẩn bị khay trồng thông minh hoặc thùng xốp, chậu nhựa, chậu xi măng… có lỗ thoát nước. Độ sâu của các dụng cụ trồng cao từ 12 – 15 cm.
Đổ giá thể vào chậu trồng.
Chuẩn bị giá thể
Cây rau mùi đòi hỏi đất trồng phải tơi xốp, thoát nước tốt. Bạn có thể mua các loại đất được trộn sẵn ở các cửa hàng bán phân bón, các trang trại hoa – cây cảnh.
Giá thể được trộn như sau:
Trộn 50% đất nền + 30% giá thể tạo xốp + 20% phân bón. Hoặc trộn 60% đất nền + 20% giá thể tạo xốp + 20% phân bón. Cho giá thể đã trộn vào dụng cụ gieo hạt, độ dày giá thể từ 12 – 15 cm. Đổ giá thể thấp hơn miệng chậu 2 cm. Sau đó san phẳng bề mặt đất, chú ý nhấn nhẹ ở các góc của chậu.
Chuẩn bị hạt giống
Lượng hạt gieo: 1,0 – 1,2 gram cho 1 m². Bạn có thể mua hạt giống từ các cửa hàng bán hạt giống uy tín hoặc lấy hạt giống do gia đình tự để từ vụ trước.
Hạt giống rau mùi.
Cách ngâm ủ hạt giống:
Hạt mùi ta có vỏ dày, trước khi gieo nên ngâm trong nước ấm khoảng 24 – 30 giờ cho hạt đủ nước. Hạt ngâm có sức nảy mầm nhanh hơn hạt khô. Trước khi ngâm cần đãi bỏ hạt lép. Sau khi ngâm nước cần đãi hạt giống cho hết nhớt, để ráo đem gieo ngay hoặc ủ cho lên mầm mới gieo. Ủ trong khăn vải ẩm, gói lại, nhúng nước cho ẩm rồi để vào nơi thoáng mát, khô ráo. Hàng ngày kiểm tra độ ẩm của khăn và nhúng nước nếu cần. Khoảng 3 ngày sau khi ủ, hạt ra mầm mới đem gieo.
Cách gieo hạt mùi
Rau mùi thường được tỉa ăn dần vì vậy khi gieo hạt chủ yếu thực hiện gieo vãi. Bạn cần xác định diện tích chậu để định lượng hạt giống cần gieo.
Về cách gieo, bạn thực hiện như sau: Chia hạt gieo nhiều lần cho đều.
_1624010325.jpg)
Trộn hạt đã ngâm với tro bếp, cát đen hoặc đất bột rồi gieo hạt. Sau khi gieo xong phủ 1 lớp giá thể đã chuẩn bị dày từ 1,0 – 1,2 cm. Tiếp đó phủ 1 lớp mỏng rơm rạ, trấu lên (nếu phủ rơm rạ dày khiến hạt khó lên).
Tưới nước đều cho đủ ẩm để cây nhanh mọc. Nếu không tủ rơm khi tưới nên dùng bình phun sương, tưới nhẹ để hạt không bị dồn.
Cách chăm sóc khi trồng rau mùi
Chọn vị trí đặt chậu, tưới nước, làm cỏ
Chọn vị trí đặt chậu
Cây rau mùi yêu cầu thời gian chiếu sáng dài trong ngày, nhưng cường độ ánh sáng yếu. Vì vậy không đặt chậu ở nơi có ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp. Sau 3 – 4 ngày gieo, hạt mầm bắt đầu ra lá xanh nhưng vẫn còn yếu ớt. Vì vậy càng phải tránh đặt chậu ở nơi có ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp.
Tưới nước
Từ khi gieo đến khi cây cao khoảng 6 cm, tưới 1 – 2 lần mỗi ngày. Sau đó, tưới 1 – 2 ngày/lần. Cây không thích hợp với đất luôn ẩm ướt, do đó không nên tưới nước quá nhiều. Lượng nước tưới giảm dần trong thời gian gần thu họach nhưng vẫn đảm bảo độ ẩm đất từ 70 – 80%.
_1624028197.jpg)
Cách tưới
Tưới nước cho cây vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát. Tưới nhẹ nhàng, dạng phun sương, không tưới mạnh khiến lá, cuống bị dập nát. Ngừng tưới trước thu hoạch 7 ngày.
Làm cỏ
Hạt mùi nảy mầm chậm nên khả năng cạnh tranh với cỏ dại rất kém, vì vậy cần phải thường xuyên làm cỏ, hạn chế cỏ mọc lấn cây. Nhổ cỏ nhẹ nhàng tránh để ảnh hưởng đến cây rau mùi.
Tỉa và trồng giặm
Giặm cây
Sau gieo 5 – 7 ngày, kiểm tra hạt, nếu không thấy nảy mầm cần gieo bổ sung hạt khác.
Tỉa cây
Vườn trồng để ăn tươi
Nếu mùi mọc dày quá có thể nhổ tỉa ăn dần ngay từ khi cây cao 6 cm. Sau khi gieo được 30 – 50 ngày bắt đầu tỉa để bán hoặc ăn. Kết thúc tỉa khi cây chuẩn bị ra hoa. Tùy theo nhu cầu thị trường, thời gian tỉa các đợt sẽ khác nhau. Có thể tỉa hàng ngày hoặc cách ngày. Nếu thu tập trung với lượng nhiều nên chia 3 lần tỉa cây như sau:
Lần 1: Sau 30 ngày gieo, tỉa để lại khoảng cách cây cách cây 5 x 5 cm.
Lần 2: Sau lần 1 từ 7 – 10 ngày, tỉa để lại khoảng cách cây cách cây 10 x 10 cm.
Lần 3: Sau lần 2 từ 7 – 10 ngày.
Trong thời gian tỉa, kết hợp với làm cỏ, loại bỏ cây bị bệnh, nhặt những lá úa vàng. Bón phân và bổ sung thêm giá thể để mặt giá thể luôn cách mép trên của chậu cây 2 cm.
Vườn trồng để lấy hạt
Nếu mùi mọc dày quá có thể nhổ tỉa ăn dần ngay từ khi cây cao 6 cm. Sau gieo 30 ngày bắt đầu tỉa cây để thu hoạch ăn tươi, chọn những cây khỏe để lại.
Tỉa cây làm 3 lần.
Lần 1: Sau 30 ngày gieo, tỉa để lại khoảng cách cây cách cây 5 x 5 cm.
Lần 2: Sau lần 1 từ 7 – 10 ngày, tỉa để lại khoảng cách cây cách cây 10 x 10 cm.
Lần 3: Sau lần 2 từ 7 – 10 ngày, tỉa để lại khoảng cách cây cách cây 20 x 20 cm.
Trong thời gian tỉa, kết hợp với làm cỏ, loại bỏ cây bị bệnh, nhặt những lá úa vàng. Bón phân và bổ sung thêm giá thể để mặt giá thể luôn cách mép trên của chậu cây 2 cm.
Bón phân hữu cơ
Cây rau mùi ta không yêu cầu dinh dưỡng cao. Nếu trong đất có nhiều đạm hoặc bón nhiều đạm sẽ làm giảm mùi vị của rau mùi. Bạn có thể mua phân hữu cơ tại cửa hàng bán phân bón: của các hãng như Sông Gianh, Bình Điền, Humix… Cần đọc kỹ hướng dẫn trên bao gói để bón cho cây.
Hoặc bạn có thể tự làm phân hữu cơ tại nhà như sau:
Làm nước phân hữu cơ từ vỏ chuối
Thái nhỏ 1 vỏ quả chuối ngâm vào trong 1 lít nước sạch để 1 ngày sau đó lấy nước tưới cho cây đủ ẩm. Mỗi tuần tưới 1 lần.
Làm nước phân hữu cơ từ vỏ củ khoai tây
Lấy vỏ của 3 củ khoai tây ngâm trong 1 lít nước sạch để 2 ngày sau đó lấy nước tưới cho cây, tưới đủ ẩm. Mỗi tuần tưới 1 lần. Trước khi tưới pha thêm 1 lít nước nữa.
Bón bằng phân hữu cơ được ủ tại nhà
Bón phân xung quanh gốc cây, 10 ngày bón 1 lần, lần bón cuối cùng trước khi thu hoạch 10 ngày. Bón 1,5 – 2,0 kg kết hợp với 80 – 100 g phân đậu tương ủ khô cho 1 m².
Bón phân đậu tương ủ khô
Rắc trực tiếp lên mặt chậu rau mùi 300 g phân đậu tương cho 1 m² sau đó phủ 1 lớp mỏng giá thể lên trên. Trước khi thu hoạch 3 ngày, ngừng bón do phân đậu tương ủ khô có thể có mùi nhẹ. Vào mùa xuân, bạn nên bổ sung thêm phân gia súc bón cho cây như phân gà, phân bò đã ủ hoai mục. Lượng bón 2 – 3 kg/ m².
Bón thúc bằng phân hữu cơ
Thời điểm bón
Bắt đầu bón khi cây có 1 – 2 lá thật. Sau đó định kỳ 7 – 10 ngày bón cho cây 1 lần.
Liều lượng bón cho 1 m²
5g ure + 5g super lân hoặc 8 – 10g phân tổng hợp NPK loại 16:12:8 hoặc 16:16:8.
Cách bón
Pha lượng phân bón như trên với 1,5 lít nước sạch. Dừng tưới phân trước 10 – 15 ngày rồi mới thu hoạch ăn tươi. Nếu bạn trồng mùi lấy hạt thì thời gian bón phân kéo dài đến 70 ngày sau gieo.
Tiến hành thu hoạch rau mùi
Thu hoạch rau mùi lấy lá
Thu hoạch
Sau trồng 30 ngày, bạn có thể thu hoạch rau mùi bằng cách dùng kéo cắt sát gốc hoặc nhổ cả cây.
Cắt sát gốc cây rau mùi.
Nhổ dần thành 2 – 3 đợt, mỗi đợt cách nhau 7 – 10 ngày. Năng suất trung bình 8 – 10 kg/10 m². Tuỳ thuộc thời điểm, giá cả mà bà con lựa chọn thời gian thu hoạch hợp lý.
Nhổ cả rễ cây rau mùi bạn cần rửa sạch đất ở gốc để kéo dài thời gian bảo quản.
Sơ chế
Nếu cắt sát gốc: Cần nhặt sạch rác, lá héo, lá sâu bệnh đóng gói vào cho thùng xốp hoặc giấy đem tiêu thụ.
Thấm nước, bọc giấy để bảo quản rau mùi.
Nếu nhổ cả gốc: Cần rửa sạch đất ở gốc cây, nhặt sạch rác, lá héo, lá bị sâu bệnh. Để ráo nước, sau đó đóng gói vào cho thùng xốp hoặc bọc giấy đem tiêu thụ.
Thu hoạch rau mùi lấy hạt giống
Thu hoạch
Thời điểm thu hoạch
Trước khi thu hoạch lấy hạt, ngưng tưới nước 1 tuần. Lúc cây có 2/3 số hạt chuyển sang màu nâu vàng hoặc nâu, hạt chắc, bắt đầu khô, có mùi thơm thì tiến hành thu hoạch. Cần thu hoạch trước khi quả/hạt bị rụng, thu sau 80 – 90 ngày kể từ khi thu rau tươi (hoặc 110 – 120 ngày kể từ khi hạt mọc mầm). Có thể thu được 6 – 8 kg hạt/100 m².
Sau trồng 80 – 90 ngày, hạt mùi chuyển màu nâu vàng là có thể thu hoạch.
Nếu hạt chưa chín sẽ có mùi khó chịu. Nên thu hoạch vào buổi sáng sớm, khi độ ẩm không khí cao để hạt không bị bung ra. Tránh thu hoạch ngày mưa hoặc quá nắng khi hạt bị hỏng hoặc làm màu sắc hạt không đẹp. Nếu thu hoạch mùi để tắm gội: thu hoạch khi mùi đã nở hết hoa và đã có hạt li ti.
Cách thu hoạch
Bạn chặt cả cây, phơi nắng nhẹ vào buổi chiều.
Sơ chế
Sau khi thu hoạch, ủ qua 1 đêm rồi đem phơi cả cành lá dưới nắng nhẹ đến khi khô, đập lấy hạt. Mùa nắng phơi khoảng 1 ngày là có thể đập lấy hạt. Không được phơi hạt dưới trời nắng gắt và rải trực tiếp trên sân gạch hay xi măng vì phơi hạt ở nhiệt độ cao làm mất mùi thơm của hạt. Phơi hạt mùi khi nắng nhẹ, dùng đệm, nong, nia để đựng hạt. Bạn kê nong nia lên cao để khỏi bị hấp hơi nóng từ sân nền.
Phơi hạt giống mùi khi trời nắng nhẹ.
Hạt mùi sau khi phơi khô, để mát rồi mới cho vào dụng cụ bảo quản. Nên tách hạt khi độ ẩm dưới 15%. Nếu hạt quá khô dễ làm hạt bị bung ra. Loại bỏ hạt bị sâu bệnh, hạt chưa chín đều, hạt có màu sắc quá đậm hoặc bị vỡ trên 5%. Để hạt nguội rồi cho vào lọ kín, đóng nắp. Chất lượng hạt đạt tiêu chuẩn: Hạt có màu nâu vàng hay nâu sáng, thơm và tỉ lệ sạch đạt trên 99%.
Bảo quản
Hạt giống mùi được bảo quản trong lọ, thùng kín, tránh ánh sáng mặt trời. Để giữ mùi tốt, nên sử dụng trong vòng 6 tháng, không tồn trữ quá 1 năm.
Cất trữ hạt giống trong lọ kín.
Nếu để hạt trong bình rộng miệng bạn có thể dùng một ít lá chuối khô hoặc lá xoan khô đậy ở trên, vừa giúp giữ ẩm vừa chống lại các loại sâu bệnh.
Bài viết trên đây đã chia sẻ tới bạn quy trình kỹ thuật trồng rau mùi ta chi tiết nhất. Hi vọng với những thông tin trong bài sẽ giúp bạn trồng rau mùi một cách dễ dàng, thành công.
