Câu hỏi mà nhiều người trồng cây mùa rét luôn băn khoăn là “có nên tưới cây mùa đông?” Nhiều người nghĩ trời lạnh cây ít bốc hơi nước nên không cần tưới. Thực tế, gió mùa khô, không khí lạnh, nắng hanh và đất bị nén chặt khiến rễ vẫn mất nước âm thầm. Vấn đề không phải “tưới nhiều hay ít”, mà là tưới cây mùa đông theo nguyên tắc “ít nhưng đúng lúc” để tránh sốc nhiệt rễ: chọn giờ ấm, nước ấm hơn đất 3–5°C, theo dõi độ ẩm đất mùa đông, và áp dụng tưới rửa sương đúng thời điểm.
Nội dung bài viết
Mùa đông có cần tưới không?
Bốc hơi không bằng 0: Dù lạnh, lá vẫn thoát hơi qua khí khổng; gió mùa khô làm quá trình này nhanh hơn so với độ ẩm đất bổ sung.
Đất chặt & lạnh: Nhiệt độ đất thấp làm chậm hấp thu nước và dinh dưỡng; đất nén sau mưa rét khiến rễ “thở” kém.
Vi khí hậu ruộng: Các bề mặt trơ (không tủ gốc) mất nhiệt mạnh về đêm; ban ngày nắng hanh lại bốc hơi nhanh → dao động ẩm lớn.
Kết luận: có tưới – nhưng phải đúng lúc. Đây là bản chất của tưới cây mùa đông.
Nguyên tắc tưới: “ít nhưng đúng lúc”
Chọn giờ (10–14h): Không khí ấm giúp rễ hấp thu tốt; hạn chế tưới sáng sớm/đêm.
Nước ấm hơn đất 3–5°C: Tránh “tắm lạnh” cho rễ; có thể phơi thùng nước dưới nắng nhẹ trước khi tưới.
Theo dõi ẩm đất – tưới theo nhu cầu: Dùng tay bóp đất ở tầng rễ (5–10 cm) – nếu vỡ vụn khô là cần tưới, nếu vón dẻo là chưa. Ghi chú lại để hiệu chỉnh lịch tưới cây mùa đông từng chân ruộng.
Chia nhỏ lượng tưới: Ưu tiên làm ẩm vùng rễ hoạt động thay vì tưới đẫm toàn bề mặt.
Tủ gốc + thoát nước: Tủ rơm/trấu 5–7 cm để giữ ẩm – giữ ấm; rãnh 25–30 cm giúp đất nhanh ráo sau mưa rét.
XEM THÊM: Tưới cây bằng nước đậu nành lên men, thử ngay nhé!
Lượng tưới gợi ý theo nhóm cây
Rau ăn lá (cải, xà lách, mùi…): tưới phun sương hạt mịn, 0,5–1,0 lít/m²/lần; tuyệt đối tránh lá ướt đẫm khi sắp có nắng gắt sau lạnh. Đây là nhóm điển hình của tưới cho rau vụ đông.
Rau ăn quả & cây bụi nhỏ: 1–2 lít/gốc/lần, tưới sát vùng rễ; tăng tủ gốc để giảm nhu cầu tưới.
Cây ăn quả non/có múi: 5–10 lít/gốc/lần quanh vành tán; tủ gốc dày và kiểm soát cỏ dại quanh cổ rễ.
Lúa/mạ: khi đêm lạnh, duy trì mực nước 2–3 cm; nắng lên rút thoáng để sưởi ấm đất.
Dấu hiệu nhận biết cây thừa – thiếu nước trong mùa đông
Thừa nước: đất sũng, rễ thâm nâu, lá vàng lạnh; gặp đêm rét dễ phát sinh nấm cổ rễ. Cách xử lý: ngưng tưới, mở rãnh xả nước, tăng thông thoáng; phun Ca–Bo nhẹ khi trời ấm để ổn định mô lá.
Thiếu nước: đất nứt mặt, lá rũ vào giữa trưa, chiều mới hồi; thân non “rụt”. Cách xử lý: tưới ấm ít nhưng liên tục 1–2 ngày; tủ gốc tăng 5–7 cm.
Sai lầm thường gặp khi tưới cây mùa đông (và cách tránh)
Tưới buổi tối hoặc đêm → đất giữ lạnh quanh rễ: chỉ tưới 10–14h.
Tưới trực tiếp lên lá còn đọng sương → dễ cháy lá khi nắng: nếu cần rửa sương, làm nhẹ và sớm trước nắng gắt.
Tưới quá tay vì sợ khô: ưu tiên kiểm tra độ ẩm đất mùa đông ở tầng rễ, chia nhỏ lượng tưới.
Bón đạm ngay sau tưới: lá “mềm nước”, mời bệnh; thay vào đó cân đối K–P, vi lượng Ca–Mg–Bo khi trời ấm.
Bỏ qua tủ gốc & rãnh: làm tăng dao động nhiệt – ẩm, phải tưới nhiều hơn mà vẫn kém hiệu quả.
XEM THÊM: Cây cảnh bị vàng lá mùa đông, cách xử lý hiệu quả
Biện pháp hỗ trợ để “tưới ít mà hiệu quả” trong mùa đông
Tủ gốc rơm/trấu 5–7 cm: giảm bốc hơi, giữ ấm đất, bảo vệ rễ; đặc biệt quan trọng với tưới cho rau vụ đông.
Che phủ nông/nhà nilon nhỏ: tăng 2–4°C vi khí hậu, giảm gió khô; mở thoáng vào trưa ấm để tránh ẩm bí.
Thoát nước chủ động: rãnh 25–30 cm; đất nặng có rãnh phụ dọc luống để nước không ứ cổ rễ.
Bố trí hàng chắn gió đơn giản: lưới/bi bìa phía đón gió giúp giảm tốc độ bốc hơi bề mặt.
Muốn tưới cây mùa đông hiệu quả, hãy bỏ “lịch cứng” và chuyển sang xem xét thời gian, lịch tưới theo ẩm đất – giờ ấm – nước ấm. Bổ sung tủ gốc, rãnh thoát và che phủ nông sẽ giúp bạn tưới ít hơn mà cây vẫn khỏe, tránh sốc nhiệt rễ, giảm bệnh và rút ngắn thời gian hồi xanh. Nếu bạn vẫn còn băn khoăn “có nên tưới cây mùa đông?”, câu trả lời là có, nhưng hãy làm đúng lúc và đúng cách. Khi nhất quán với nguyên tắc này, từ tưới cho rau vụ đông đến cây ăn quả non đều ổn định, bền cây qua rét. Cùng mobiAgri học hỏi nhiều kiến thức nông nghiệp hay. Quét mã Qr dưới đây để tải ứng dụng:
