Cách trồng chuối và thu hoạch đúng kỹ thuật, năng suất cao

Cây chuối rất dễ trồng, dễ tiêu thụ và mang lại hiệu quả kinh tế cao vì vậy được nhiều hộ gia đình theo trồng. Hiện nay một số địa phương ở nước ta còn theo trồng chuyên canh loại cây này để phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu tới bạn cách trồng chuối đúng kỹ thuật theo từng giai đoạn, giúp bạn có được vụ chuối bội thu.

Thời vụ, chuẩn bị trước khi trồng chuối

Thời vụ trồng chuối

Chuẩn bị đất trồng

Bộ rễ chuối ăn rất khỏe nên đất trồng chuối cần có tầng canh tác dày, thoát nước tốt.

Ở những nơi có mực nước ngầm cao, cần phải lên luống (liếp) trước khi trồng sao cho mặt luống cách mực nước cao nhất (mực nước ngầm (thủy cấp) từ 0,6 – 1 m, chiều rộng luống trung bình từ 5 – 7 m, được trồng 2 – 3 hàng.

Việc lên luống trồng chuối nên thực hiện vào đầu hay giữa mùa nắng để đất có thời gian khô và đến khi mưa xuống có thể trồng chuối. Trước khi trồng 20 ngày, đào lỗ sâu 40 – 60 cm, rộng 40 – 60 cm, dùng 0,5 kg vôi bột rải đều bên trong và bên trên bề mặt mỗi hố để xử lý đất.

Trước khi trồng 10 – 15 ngày, sử dụng lớp đất mặt của mỗi hố trộn với (3 – 5 kg phân hữu cơ và 0,2 – 0,5 kg Lân nung chảy với thuốc đặc trị tuyến trùng rồi lấp đầy hố.

Cách trồng chuối

Mật độ trồng

Mật độ trồng tùy thuộc vào giống chuối. Đối với chuối tây là mật độ 3 x 3 m (1.100 cây/ha), chuối tiêu là 2 x 2,5 m (2.000 cây/ha), chuối cau là 2 x 2 m (2.500 cây/ha).

Trồng cây theo hình chữ nhật hoặc dạng nanh sấu, hàng chính trồng theo hướng Đông Tây để cây tận dụng được ánh sáng tốt hơn.

Cách trồng

Sau khi đào hố và xử lý đất, lấy bớt đất và phân hữu cơ bên trong hố, đặt mặt bầu đất (đối với cây chuối con cấy mô) hay điểm tiếp giáp của củ chuối với thân giả (dạng chồi và củ) thấp hơn mặt liếp từ 10 – 15 cm, lượng phân bón lót 10 – 15 kg phân hữu cơ, 50% lượng phân Lân, 20% phân Đạm và 20% phân Kali, trộn đều với đất, sau đó đưa xuống hố, phủ đất 10 – 15 cm mới đặt cây.

Bón lót hố trước khi trồng.

Tiếp theo lấp đất chặt vào xung quanh gốc chuối, rồi phủ tiếp đất lên trên cùng, tưới đẫm nước ban đầu.  Cây giống phải bảo đảm chất lượng tốt. Chuối phải được trồng lúc trời râm mát, buổi sáng hoặc chiều tối là tốt nhất.

Trồng bằng cây con.

Sau khi trồng có thể dùng cỏ, rơm, lục bình phủ lên gốc để giữ ẩm cho cây mau bén rễ, trồng tốt nhất là cuối mùa khô.

Khi trồng, nên chú ý hướng mặt cắt củ về cùng phía để sau khi cây ra buồng, sẽ cùng quay ra hướng đối diện để tiện cho việc theo dõi và thu hoạch.

Chế độ chăm sóc cây chuối

Bón phân

Lượng phân bón nguyên chất NPK cho năng suất chuối 25 tấn quả/ha

Tỷ lệ lượng phân bón cho từng thời kỳ sinh trưởng phát triển của cây

Phương pháp bón

Bón lót: Trộn đều phân chuồng và tỷ lệ phân NPK tương ứng với đất. Bón thúc: Bón lượng phân theo hướng dẫn, cách gốc 20 – 30 cm vào rãnh và lấp.

Các loại phân phổ biến thường dùng hiện nay

Phân đơn: Ure, supe Lân, KaliClorua… Phân tổng hợp: NPK 5-10-3; NPK 12-5-10…

Lưu ý

Lượng phân bón trung bình cho 1 ha chuối thông thường là 200 kg N + 80 kg P2O5 + 200 kg K2O. Tuy nhiên, tùy theo loại đất, nếu đất chua cần bón thêm vôi sẽ mang lại hiệu quả cao. Lượng phân bón cho chuối còn phụ thuộc vào sản lượng thu hoạch. Sản lượng càng cao, cây càng lấy đi từ đất nhều dinh dưỡng. Phần lớn các chất dinh dưỡng sau khi cây chuối sử dụng lại được giữ ở trong rễ, củ, thân, lá và đặc biệt ở cuống buồng, vỏ quả. Vì vậy, sau khi thu hoạch, cần trả lại các bộ phận trên cho đất để bảo đảm khôi phục lại một phần dinh dưỡng đất sau vụ trồng.

Ngoài ra, việc lựa chọn loại phân, tính toán lượng bón phụ thuộc vào giống, tính chất đất, mùa mưa hay mùa khô.

Làm cỏ, tươi nước

Sau trồng 30 – 45 ngày thì làm cỏ, làm cỏ là việc làm quanh năm trong suốt thời kỳ sinh trưởng của cây.

Cần tưới thường xuyên 2 ngày/lần, mỗi lần 4 – 5 lít/cây trong thời kỳ sau trồng 1 tháng.

Thời kỳ sau đó tưới 1 tuần/lần, mỗi lần 5 – 10 lít/cây đảm bảo duy trì độ ẩm đất 70 – 80%.

Che tủ đất

Vật liệu che tủ đất

Che tủ đất bằng chất vô cơ như tấm plastic: các tấm plastic thường không bị phân huỷ, không có tác dụng cải thiện kết cấu đất cũng như là không bổ sung chất hữu cơ và dưỡng chất cho đất. Che tủ đất bằng chất hữu cơ như rơm rạ, mùn cưa, bã mía, lá và bẹ chuối khô… Những chất này rất dễ phân hủy và là nguồn bổ sung hữu cơ quan trọng cho đất, có tác dụng cải thiện kết cấu đất, giữ và thoát nước tốt.

Lưu ý

Chỉ tiến hành che tủ khi đất đã được làm sạch cỏ và khi cây chuối đã ra được 2 – 3 lá mới. Cần che tủ kín hết bề rộng của bộ rễ.

Trồng giặm

Sau trồng 15 ngày, nếu thấy cây nào chết thì cần trồng giặm để bảo đảm mật độ trồng. Khi trồng giặm, lấy cây có tuổi tương đương trong vườn, không trồng cây lớn hoặc bé hơn.

Cắt tỉa lá, ngắt hoa đực

Tỉa lá

Cắt bỏ tất cả những lá bị treo trên cây và cả những lá chỉ còn dưới 50% diện tích lá khỏe mạnh và đặt giữa các hàng chuối.

Nếu diện tích lá khỏe mạnh còn trên 50% thì không nên cắt bỏ mà chỉ cần làm vệ sinh. Khử trùng dụng cụ cắt tỉa lá.

Ngắt hoa đực

Hoa đực hay còn gọi là bắp chuối, thường được cắt bỏ ở vị trí khoảng 10 cm dưới nải quả cuối cùng và đồng thời với bao buồng quả. Ngắt bỏ hoa đực có xu hướng làm tăng kích thước của những nải phía dưới và khối lượng buồng quả.

Có thể bẻ hoa đực bằng tay nhưng tốt nhất là dùng dao sắc và cũng cần được xử lý giống như đối với cắt tỉa lá và đánh tỉa chồi. Tại thời điểm này, kết hợp tỉa bỏ những quả hay thậm chí là những nải quả không thoả mãn yêu cầu của thị trường tiêu thụ. Việc tỉa bỏ sẽ làm tăng chiều dài của những quả còn lại và rút ngắn thời gian từ trỗ buồng đến thu hoạch.

Bao buồng quả

Buồng quả chuối thường được bao bởi túi nilon. Loại túi bao buồng này có công dụng giữ cho quả khỏi bị sâu bệnh gây hại và thúc đẩy quả phát triển, nhất là trong điều kiện lạnh.

Bao buồng quả thường làm tăng kích thước quả và rút ngắn thời gian từ ra buồng đến thu hoạch. Buồng quả cần được bao sớm ngay sau khi quả bắt đầu cong lên. Buộc chặt túi ở phía trên và mở ở phía dưới. Loại túi bao phổ biến nhất hiện nay màu xanh, có đục lỗ.

Thu hoạch chuối

Sơ chế

Cần vệ sinh và khử trùng chuối bằng các phương pháp vật lý, hóa học trước khi bảo quản dài ngày.

Rửa sạch bụi đất, dựng buồng chuối đứng để ráo nhựa khoảng 1 ngày mới đưa đi xử lý giấm. Tại các trang trại lớn, có thể tách chuối ra từng nải nguyên hay quả rời theo khối lượng quy định rồi đựng trong túi nilon có đục lỗ 2 – 4% diện tích và cho vào thùng các-tông hoặc sọt.

Mỗi hộp hoặc sọt chỉ nên chứa khoảng 15 – 25 kg chuối.

Tiến hành thu hoạch phân loại độ chín

Phân loại độ chín

• Độ chín 1: Chuối màu xanh và cứng
• Độ chín 2: Chuối màu xanh hơi có màu ngả vàng ở hai bên.
• Độ chín 3: Chuối có màu xanh với 25% màu vàng, cuống chuối và đỉnh màu xanh.
• Độ chín 4: Chuối màu xanh và vàng xen kẽ lẫn nhau, 50% chuyển sang màu vàng, cuống chuối và đỉnh đầu còn màu xanh.
• Độ chín 5: Chuối toàn bộ ngả vàng, cuống chuối và đỉnh đã chuyển sang màu vàng nhạt.
• Độ chín 6: Chuối màu vàng đậm, bắt đầu xuất hiện một số đốm đen, cuống chuối và đỉnh chuối chuyển sang vàng đậm.
• Độ chín 7: Chuối màu vàng đậm, xuất hiện các đốm nâu dày đặt cuống chuối và đỉnh đầu bị nâu đen sậm.

Độ chín thu hoạch

Độ chín thu hái của chuối là lúc vỏ chuối còn xanh thẫm, quả đã lớn hết cỡ, đầy đặn, hầu như không còn gờ cạnh, thịt chuối có màu trắng ngà đến vàng ngà. Độ chín thu hái của chuối thường đạt được sau 115 – 120 ngày phát triển kể từ khi trổ hoa.

Chuối phải được thu hái cẩn thận, không để dập buồng, dập quả, không để bẩn. Sau khi thu hái, chuối để ráo nhựa khoảng 1 ngày mới xử lý. Chuối thu hoạch tại vườn hoặc trang trại được cắt nguyên quầy (buồng) với độ chín màu là cấp 1 (khi cần vận chuyển xa) hoặc độ chín cao hơn (độ chín 4 khi cần tiêu dùng ngay), tập kết và vận chuyển về khu sơ chế, bảo quản.

Bài viết trên đây là những thông tin cần thiết cho những ai đang có nhu cầu tìm hiểu về cách trồng chuối. Mong rằng khi áp dụng đúng kỹ thuật, được đúc kết từ kinh nghiệm của nhiều người trong nghề sẽ giúp bạn có được vụ mùa bội thu.