Sản xuất nông nghiệp hữu cơ là bước đi mới tại nhiều quốc gia trên thế giới và Việt Nam cũng đang dần bắt nhịp với xu thế này.
Nội dung bài viết
Nông nghiệp hữu cơ là gì?
Lâu nay, việc sử dụng các sản phẩm hóa học như các loại thuốc trừ sâu, phân bón, thuốc diệt cỏ đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng của nông sản sau khi thu hoạch. Chưa kể, nếu dư lượng chất hóa học trong các sản phẩm nông nghiệp quá lớn sẽ gây tác hại không nhỏ cho đời sống con người.
Để khắc phục những nhược điểm này, nông dân trên toàn thế giới đã và đang dịch chuyển sang hướng canh tác hữu cơ để mang tới những thực phẩm an toàn, vì sức khỏe người tiêu dùng. Vậy nông nghiệp hữu cơ là gì? Đây là hình thức sản xuất nông nghiệp tránh hoặc loại bỏ hoàn toàn sản phẩm có chứa hóa chất hóa học trong trồng trọt (thuốc trừ sâu hóa học, phân bón hóa học hay thuốc diệt cỏ hóa học) và trong chăn nuôi (chất kích thích chăn nuôi, chất thúc đẩy tăng trưởng)…
Để thực hiện canh tác theo hình thức nông nghiệp hữu cơ, người nông dân sẽ dựa vào việc quay vòng mùa vụ kết hợp với các chế phẩm, chất thải từ nông nghiệp để tái sử dụng.
Vai trò của nông nghiệp hữu cơ
Nông nghiệp hữu cơ có vai trò quan trọng trong đời sống hiện đại. Một số vai trò điển hình có thể kể đến như:
Đối với môi trường
Hệ sinh thái nông nghiệp hữu cơ sẽ giúp đất đai, môi trường không bị ô nhiễm, từ đó giúp tăng năng suất cây trồng. Khi nông dân không sử dụng các chất hóa học, hệ vi sinh vật trong đất sẽ được phát triển tốt hơn, quá trình canh tác cũng duy trì được cảnh quan thiên nhiên và hệ sinh thái nông nghiệp. Mô hình này cũng giúp duy trì và gia tăng độ màu mỡ của đất, hạn chế ô nhiễm nguồn nước, đa dạng hóa phương thức trồng trọt và chăn nuôi cho phù hợp với từng điều kiện khác nhau.
Đối với sản xuất
Dựa trên việc canh tác nông nghiệp truyền thống kết hợp với công nghệ sinh học, phương thức trồng trọt, chăn nuôi hữu cơ ngày càng tạo ra các sản phẩm bảo vệ môi trường, tăng sản lượng và chất lượng sản phẩm.
Đối với con người
Những sản phẩm được canh tác hữu cơ, hạn chế dư lượng chất hóa học luôn được quan tâm bởi chúng tốt cho sức khỏe của người tiêu dùng. Ngoài ra, khi không sử dụng những chất hóa học này, sản phẩm từ nông nghiệp hữu cơ sẽ có vị thơm ngon hơn, giảm thiểu nguy cơ gây ra các căn bệnh cho con người.
Quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ như thế nào?
Đây là mô hình luân canh, xen kẽ cây trồng, dùng các loại phân vi sinh và cơ giới trong canh tác. Quy trình thông thường sẽ được chia thành 2 nhóm là trồng trọt và chăn nuôi.
Đối với trồng trọt
Thứ 1: Người dân cần chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu trong canh tác.
Thứ 2: Kế hoạch sản xuất cần được vạch rõ: trồng cây gì? Chăm bón thế nào? Thời điểm thu hoạch…
Thứ 3: Chuẩn bị về hệ thống tưới tiêu. Cây trồng cần đủ nước để phát triển tốt nhất.
Thứ 4: Chọn lựa phân bón phù hợp đối với cây trồng, các loại phân bón đều là phân hữu cơ từ phân động vật, lá, cành cây, than bùn hay chất thải từ nhà bếp để gia tăng độ màu mỡ, tơi xốp cho đất.
Thứ 5: Ngừa sâu bệnh cho cây trồng bằng những cách như: Bắt sâu bọ, ngắt lá, sử dụng bẫy, sử dụng thuốc trừ sâu bệnh sinh học…
Thứ 6: Chăm sóc và thu hoạch.
Đối với chăn nuôi
Thứ 1: Nông dân cần chuẩn bị giống tốt và chuồng trại đảm bảo.
Thứ 2: Cần lên kế hoạch nuôi con gì, số lượng bao nhiêu, diện tích chuồng trại quy mô thế nào?
Thứ 3: Chuẩn bị nước, thức ăn cho vật nuôi. Ví dụ như nguồn thức ăn trộn từ cám gạo, bột, các loại thảo dược, cỏ, rau… không sử dụng kháng sinh, chất cấm; tăng trọng và kim loại nặng trong chăn nuôi.
Thứ 4: Nông dân cần phòng và chữa dịch bệnh cho vật nuôi. Người dân sẽ điều trị bệnh bằng các loại thuốc có nguồn gốc thảo dược và các phương pháp truyền thống.
Thứ 5: Chăm sóc và xuất chuồng.
Phân biệt nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp sạch
Sản xuất nông nghiệp sạch vẫn cho phép người nông dân sử dụng các loại giống bao gồm cả giống chuyển đổi gen và sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ hóa học nhưng phải trong mức cho phép.
Sản phẩm của nông nghiệp sạch mức độ tồn dư của hóa chất không được vượt ngưỡng cho phép và ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng và gây ô nhiễm môi trường. Vượt quá những tiêu chuẩn này, không thể coi là nông nghiệp sạch.
Trong khi đó, sản xuất nông nghiệp hữu cơ hướng tới sự bền vững, tăng cường độ phì nhiêu của đất và độ đa dạng của hệ vi sinh vật trong đất. Canh tác theo hướng hữu cơ cũng sẽ cấm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón hóa học và các giống biến đổi gen cũng như những hormone tăng trưởng cho cây trồng và vật nuôi.
Tuy nhiên hiện nay, nhiều người vẫn đang lầm tưởng giữa hai khái niệm này. Trong quá trình phát triển của nền nông nghiệp tiên tiến, nông nghiệp hữu cơ đã và đang phát triển và trở thành mô hình được nhiều quốc gia thực hiện nhằm bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
